Page 69 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 69
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-59
4) ระดับของการพัฒนา (stage of development) อันได้แก่ ระบบเทคโนโลยี สังคม
และเศรษฐกิจ
2.5.2 ทางออกของปัญหาสิ่งแวดล้อม (solution of environmental problems) เป็นที่เข้าใจกัน
ดีแล้วว่าปัญหาสิ่งแวดล้อมนั้นเป็นผลมาจากการคิดค้นใหม่ๆ ทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ตลอด
ระยะเวลานับเป็นปีๆ ที่ผ่านมา การค้นพบสิ่งใหม่ๆ เหล่านี้ในระยะเริ่มแรกเราก็มักจะมองแต่ในแง่ของ
ประโยชน์ที่จะได้รับ ซึ่งมักจะมีมากกว่าแง่มุมอื่นๆ แต่เมื่อระยะเวลาผ่านไปปัญหาที่เกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อม
ก็ตามมา และก็จะสลับซับซ้อนมากขึ้น ทั้งนี้ เนื่องด้วยองค์ประกอบทางด้านสังคม เศรษฐกิจ และการเมือง
ที่มีต่อปัญหาเหล่านั้น ฉะนั้น การที่จะเข้าไปแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมจึงเป็นเรื่องที่สำ�คัญ กล่าวคือ จะต้องทำ�ให้
ประชาชนสามารถแยกแยะองคป์ ระกอบของสิง่ แวดลอ้ มทีเ่ กีย่ วขอ้ งในปญั หานัน้ ในแงม่ มุ ตา่ งๆ ได้ รวมทัง้ ตอ้ ง
มีความเข้าใจในปัญหาที่เกดิ ขึ้น แต่ทำ�อย่างไรประชาชนถงึ จะเข้าใจและตอบสนองต่อปัญหาที่เกิดขึน้ ดังกลา่ ว
ได้ ซึง่ ทีจ่ รงิ การเขา้ มามสี ว่ นรว่ มของสาธารณชนในการแกป้ ญั หาสิง่ แวดลอ้ มนัน้ จะเปน็ ไปไดโ้ ดยการท�ำ ใหเ้ ขา
ได้มีความตระหนักและเกิดการเปลี่ยนแปลงในค่านิยมขึ้น นั่นหมายถึงว่า การให้การศึกษาที่ถูกต้องจะช่วย
ให้เกิดการเรียนรู้ในเรื่องของสิ่งแวดล้อม รวมถึงปัญหาที่เกิดขึ้น และจะช่วยพัฒนาทัศนติและพฤติกรรมที่มี
ความรับผิดชอบต่อสิ่งแวดล้อมโดยรอบได้ ซึ่งในปัจจุบันนี้จากปัญหาที่เกิดขึ้นได้บอกให้เราทราบว่าถึงเวลา
แลว้ ทีเ่ ราจะตอ้ งหยดุ การตกั ตวงผลประโยชนจ์ ากธรรมชาติ และเริม่ ทีจ่ ะมชี วี ติ อยูก่ บั ธรรมชาติ โดยการน�ำ เอา
วสั ดทุ ีเ่ ราใชก้ ลบั คนื สูธ่ รรมชาติ ทัง้ นี้ โดยการเฝา้ ระวงั จ�ำ นวนประชากรใหส้ อดคลอ้ งกบั แนวทางของธรรมชาติ
นอกจากนั้น การนำ�วัสดุที่ใช้แล้วกลับมาใช้ใหม่ การใช้พลังงานทางเลือก เช่น พลังงานลม แสงอาทิตย์ และ
การลดมลภาวะทุกประเภทนั้นก็ดูเหมือนจะเป็นทางออกที่ง่ายที่สุด
ในการศึกษาเพื่อหาทางออกซึ่งปัญหาสิ่งแวดล้อมสำ�หรับครูสังคมศึกษานี้ เราสามารถทำ�ได้
โดยการให้ครูได้รับการฝึกฝนในการรู้จักแยกแยะและหาทางออกให้กับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้น โดยผ่าน
กระบวนการต่างๆ ซึ่งจะช่วยให้ครูสามารถนำ�เอาเรื่องสิ่งแวดล้อมที่สำ�คัญๆ เข้าไปสู่การสอนวิชาสังคมศึกษา
ได้ กล่าวคือ ครูสังคมศึกษาจะต้องได้รับการฝึกฝนในสิ่งต่างๆ เหล่านี้
1) การระบุปัญหาสิ่งแวดล้อม (identifying and environmental problems)
2) การคน้ ควา้ เกีย่ วกบั ปญั หาสิง่ แวดลอ้ ม (investigation environmental problems)
3) ทางออกที่เป็นไปได้ (possible solutions)
4) กลยุทธ์ที่เป็นไปได้สู่การปฏิบัติ (possible strategies for social action)
3. หลกั การสอน
หลกั การสอนโดยทัว่ ไปจะใชว้ ธิ กี ารใดนัน้ จะขึน้ อยูก่ บั ลกั ษณะของแตล่ ะสาขาวชิ า ชนดิ ระดบั ของจดุ
มุ่งหมาย ลักษณะของผู้เรียน จิตวิทยาในการเรียนการสอน และทรัพยากรที่เราจะสามารถนำ�มาใช้ประโยชน์
ได้ ส่วนประสิทธิภาพนั้นก็จะดูได้จากความสำ�เร็จในการสอนว่าเป็นไปตามจุดมุ่งหมายที่วางไว้เพียงใด และ
ในปัจจุบันก็เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปแล้วว่าเราสามารถจะใช้สอนหลายๆ วิธี เพื่อที่จะให้บรรลุจุดมุ่งหมาย
อย่างเดียวกันได้ ฉะนั้น ในบทนี้จึงเป็นเพียงการแนะนำ�หลักการสอนที่เราสามารถนำ�ไปใช้ได้ในการสอน
