Page 74 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 74
8-64 สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
ในแต่ละมโนมติได้ถูกแบ่งออกเป็นข้อความ (statement) ที่จะสร้างความเข้าใจ (un-
derstanding) ให้เกิดขึ้นในแต่ละระดับ ความเข้าใจเหล่านี้จะได้รับการเน้นในลักษณะแนวคิดกว้างๆ ในการ
ศึกษาหลายระดับ นอกจากนั้น ยังใช้เป็นฐานสำ�หรับกิจกรรมเพื่อการสร้างมโนมติ ทักษะการแก้ปัญหาชุมชน
และค่านิยมอีกด้วย ความเข้าใจเหล่านี้จะถูกสะสมกันต่อไปเรื่อยๆ เพราะความเข้าใจในแต่ละระดับจะสร้าง
ขึน้ มาบนพืน้ ฐานของความเขา้ ใจในระดบั กอ่ น ฉะนัน้ ครซู ึง่ สอนในระดบั สงู อาจจะพบวา่ กจิ กรรมบางกจิ กรรม
สามารถปรับปรุงขึ้นมาได้จากกิจกรรมซึ่งได้เคยใช้มาแล้วในการสอนในระดับที่ตํ่ากว่า ทั้งนี้ เพื่อพัฒนาความ
ตระหนักและความรู้ที่จำ�เป็นเพื่อเป็นพื้นฐานการนำ�ไปใช้ในการพิจารณามโนมติย่อย (sub-concept) ความ
เข้าใจในมโนมติเหล่านี้เป็นสิ่งจำ�เป็นในการพัฒนาให้ประชาชนได้มีการเรียนรู้ด้านสิ่งแวดล้อม และควรจะได้
รับการพิจารณาผสมผสานเข้าไปไว้ในทุกส่วนของหลักสูตร (Stapp and Cox, 1981)
2) กระบวนการ (the process) กระบวนการขั้นพื้นฐาน 2 กระบวนการที่ได้นำ�มาใช้
เป็นส่วนหนึ่งของแบบจำ�ลองสิ่งแวดล้อมศึกษา ก็คือ การแก้ปัญหาและการสร้างค่านิยม (valuing) ทั้งสอง
กระบวนการนี้ต่างมีความสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน จะช่วยผู้เรียนในการพัฒนาทักษะที่จำ�เป็น ช่วยก่อให้เกิด
การคิดริเริ่มการสื่อสารระหว่างกัน และการเปลี่ยนแปลงสังคมตามที่วางไว้ด้วย
(1) ทักษะในการแก้ปัญหา (problem solving skill) เน่ืองด้วยแบบจำ�ลองส่ิง
แวดล้อมศึกษานี้ได้ตั้งอยู่บนพื้นฐานการเข้ามีส่วนร่วมของนักเรียนเป็นสำ�คัญ ดังนั้น ทักษะในการแก้ปัญหา
จงึ เปน็ สงิ่ ทจ่ี �ำ เปน็ ในการพฒั นาและการวางแผนกจิ กรรมดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม ทกั ษะบางอยา่ งมคี วามส�ำ คญั ตอ่ การ
ระบแุ ละการชว่ ยแก้ปัญหาสง่ิ แวดล้อมนัน้ กค็ อื ความสามารถท่ีจะ
- เข้าใจในปัญหาสิ่งแวดล้อม
- กำ�หนดปัญหาสิ่งแวดล้อม
- รับฟังด้วยความเข้าใจ
- การรวบรวมข้อมูล
- การจัดข้อมูล
- การวิเคราะห์ข้อมูล
- สร้างทางเลือกเพื่อแก้ปัญหา
- เลือกทางออกของปัญหา
- พัฒนาแผนการทำ�งาน
- นำ�แผนงานไปสู่การปฏิบัติ
- ประเมินแผนงาน
การพัฒนาทักษะนักเรียนในด้านต่างๆ ดังได้กล่าวมาแล้วน้ัน จะช่วยให้นักเรียน
มีความคิดสร้างสรรค์มากขึ้น นอกจากนั้น ทักษะในการสื่อสาร การเขียน และการพูดท่ีชัดเจนนั้น ก็มีความ
ส�ำ คัญอยา่ งมากเหมอื นกนั
(2) กระบวนการสร้างค่านิยม ในการท่ีครูจะเข้าใจในบทบาทของเรื่องค่านิยมใน
แบบจ�ำ ลองน้ี จ�ำ เป็นอยา่ งยิ่งท่ีครูจะตอ้ งเข้าใจในปรชั ญา แนวคดิ และกจิ กรรมของส่ิงแวดลอ้ มศึกษา เพราะ
