Page 71 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 71
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-61
3) เป็นการเรียนรู้ที่บูรณาการและผสมผสานเข้าไปในชั้นเรียน
4) นักเรียนต้องการเรียนรู้เพื่อนำ�ไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตจริง
5) นักเรียนมีบทบาทสำ�คัญในการกำ�หนดกิจกรรมการเรียนรู้
6) นักเรียนถูกกระตุ้นให้ศึกษาชุมชนของตนเองในสถานะเป็นระบบนิเวศระบบหนึ่ง เพื่อที่จะ
เข้าใจความสัมพันธ์ และกระบวนการนำ�ไปสู่การส่งเสริมการดำ�รงชีวิตที่ดี
7) นกั เรยี นจดั ท�ำ แผนทีข่ องโรงเรยี น สิง่ แวดลอ้ มของชมุ ชน ศกึ ษาระบบนเิ วศ และวฒั นธรรม
ชุมชน จัดทำ�โครงการพัฒนาและปรับปรุงที่อยู่อาศัยของชุมชน ร่วมมือกับคนในชุมชน องค์กร หน่วยงาน
ต่างๆ ในชุมชน เพื่อจัดทำ�แผน และแนวทางพัฒนาสังคม เศรษฐกิจ และสิ่งแวดล้อมกายภาพของชุมชน
ทีผ่ า่ นมามงี านวจิ ยั จ�ำ นวนมากขึน้ เรือ่ ยๆ ทีน่ �ำ เสนอคณุ ประโยชนข์ องการเรยี นการสอน โดยใชส้ ถาน
ที่เป็นฐาน โดยรายงานว่านักเรียนทำ�คะแนนได้สูงกว่า มีความสามารถในการแก้ปัญหา ทำ�ให้มีความมั่นใจใน
ตนเอง มีทักษะการคิดและพฤติกรรมในชั้นเรียนดีขึ้น
3.3 การเรียนการสอนแบบโครงงาน (project-based learning) เป็นวิธีการหลักของหลักสูตรซึ่ง
จำ�เป็นต้องมี การตั้งคำ�ถามเพื่อการสืบค้นซึ่งต้องใช้ความคิดและทักษะที่ซับซ้อน การเรียนการสอนแบบ
โครงงานจึงมักเป็นการเรียนการสอนแบบสหวิทยาการ
การออกแบบโครงงานอาจมคี วามแตกตา่ งกนั นกั เรยี นอาจทำ�เปน็ กลุม่ หรอื ทำ�คนเดยี ว บางโครงงาน
สามารถทำ�ได้ในเวลา 2-3 สัปดาห์ บางโครงงานอาจใช้เวลาตลอดปีการศึกษา ซึ่งนักเรียนต้องใช้อุปกรณ์
เทคโนโลยี เครือ่ งมอื และวทิ ยากรอยา่ งหลากหลาย เพือ่ รวบรวมขอ้ มลู หรอื สบื คน้ ปญั หาสิง่ แวดลอ้ มประเดน็
ใดประเด็นหนึ่ง บางโครงงานอาจเก็บรวบรวมข้อมูลจากหนังสือหรือเอกสารต่างๆ บางโครงงานอาจศึกษารูป
แบบการทำ�นาที่การเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม บางโครงงานอาจศึกษาเรื่องการแก้ปัญหานํ้าเสีย เป็นต้น โดย
มีครูทำ�หน้าที่เป็นที่ปรึกษา ให้คำ�แนะนำ�ในการวางแผน การลงมือทำ� และการประเมินผลโครงงาน หรือผู้
อำ�นวยความสะดวกเพื่อให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามมาตรฐานของหลักสูตร
จากการศึกษาผลการจัดการเรียนการสอนแบบโครงงาน พบว่านักเรียนมีทักษะการคิดวิเคราะห์ดี
ขึ้น มีทัศนคติที่ดีต่อการเรียน มีอุปนิสัยการทำ�งานที่ดี เชื่อมั่นในตนเอง มีความสามารถในการตั้งคำ�ถาม
และการแก้ปัญหา
3.4 การเรียนการสอนแบบสหวิทยาการ (interdisciplinary learning) เป็นการเรียนเกี่ยวกับ
ประเด็น หัวข้อ หรือปัญหาหนึ่งๆ ที่นักเรียนต้องแสวงหาความรู้ ทักษะที่เชื่อมโยงระหว่างวิชาต่างๆ เช่น
คณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ประวัติศาสตร์ ภาษา มากกว่าที่จะจำ�กัดการเรียนให้อยู่แต่ในเนื้อหาของวิชานั้นๆ
ซึ่งทำ�ให้นักเรียนเข้าใจประเด็นที่กำ�ลังศึกษาอย่างรอบด้าน
ถ้าหากจัดการเรียนการสอนแบบสหวิทยาการได้ดี จะเป็นการบูรณาการการเรียนรู้ และการฝึก
ทกั ษะอยา่ งเปน็ องค์รวม และจากการศกึ ษาวิจัยพบวา่ การเรียนการสอนแบบสหวทิ ยาการทำ�ใหน้ ักเรยี นมแี รง
จูงใจ ความมุ่งมั่นในการเรียน (active engagement) มากขึ้น นักเรียนเกิดการเรียนรู้และอยากมีส่วนร่วม
ในปัญหามากกว่าการเรียนที่ฝึกทักษะแบบแยกเป็นส่วนๆ การเรียนการสอนแบบสหวิทยาการจึงเป็นวิธีการ
เรียนที่ดีที่สุดวิธีหนึ่งที่เหมาะสมกับการเรียนเพื่อการดำ�รงชีวิตอย่างยั่งยืน
