Page 24 - การพัฒนาทักษะและประสบการณ์วิชาชีพ สำหรับผู้นำทางการศึกษา
P. 24
4-14 การพัฒนาทักษะและประสบการณ์วิชาชีพสำ�หรับผู้นำ�ทางการศึกษา
3.5 การปฏิบัติงานเป็นทีม ไม่ว ่าจ ะเป็นท ีมโดยทั่วไป ทีมที่เป็นกลุ่มงาน ทีมป ฏิบัติง าน ที่ม ี
การร ่วมก ันคิดร ่วมก ันท ำ� มีก ารว างแผนร ่วมก ัน ทักษะจ ากท ีมและก ารอ ยู่ร่วมก ันย่อมเกิดเป็นท ักษะข องท ีม
หรือท ี่เรียกว่าเป็น “พลังก ลุ่ม” ที่ส ำ�คัญในการป ฏิบัติงาน
จะเห็นได้ว่า หลักการของทีมงานย่อมอาศัยธรรมชาติของทีมเป็นพื้นฐานแล้วนำ�ธรรมชาติของทีม
มาเป็นพลังในการทำ�งาน อย่างน้อยก็สามารถใช้ทีมให้เกิดคุณค่าในบทบาทพื้นฐานให้เกิดประสิทธิภาพใน
การทำ�งานได้
วงจรช ีวติ ข องท มี
หากจะมองทีมงานเป็นการทำ�งานร่วมกันของบุคคล เป็นทีมที่มีชีวิต มีก ารพัฒนาและเจริญเติบโต
โดยม องผ ่านขั้นต อนต ่างๆ เป็นว งจรช ีวิตของท ีม (team life cycle) จะจำ�แนกว งจรช ีวิตได้ 5 ขั้นตอน ดังนี้
(ณัฏฐพ ันธ์ เขจรน ันทน์ และคณะ 2546)
ขั้นตอนท ่ี 1 การก อ่ ต วั (forming) เป็นข ั้นต อนส ำ�คัญท ีจ่ ะช ่วยใหส้ มาชิกท ำ�ความร ู้จักแ ละค ุ้นเคยก ัน
อุปสรรคในข ัน้ ต อนน อี้ าจม ไี ดจ้ ากก ารค ดั ค้านแ ละต ่อต ้านค วามค ดิ ข องก ลุ่ม หรืออ คตทิ เี่ กิดจ ากค วามแ ตกต ่าง
ของบ ุคลิกภาพ และก ารป รับต ัวเข้าก ับก ลุ่ม โดยที่ส มาชิกบ างค นจ ะส นใจเฉพาะง านข องต น ขณะท ี่ส มาชิกอ ื่น
เริ่มให้ความส นใจส ร้างค วามส ัมพันธ์กับบ ุคคลอื่นในท ีมม ากขึ้น
ข้ันตอนท ่ี 2 การโตเ้ ถยี งโจมตี (storming) เปน็ ข ัน้ ท แี่ มว้ า่ ส มาชกิ จ ะร วมต วั ก นั เปน็ กล ุม่ แ ลว้ แตค่ วาม
แตกต า่ งข องแ ตล่ ะบ คุ คลก อ็ าจจ ะท �ำ ใหเ้ กดิ ค วามไมเ่ ขา้ ใจ ความข ดั แ ยง้ การโตเ้ ถยี ง เพือ่ แ ยง่ ช งิ ส ถานะ บทบาท
หน้าที่ และความรับผิดชอบในทีม ซึ่งจะออกมาในรูปของการถกเถียง การชักจูง รวมถึงการสร้างมิตรภาพ
โดยสมาชิกที่ไม่สามารถปรับตัวเข้ากับบ ุคคลอื่นในท ีมงาน อาจจ ะลดบทบาทล งแ ละถ อนตัวอ อกจากก ลุ่ม
ความแตกต่างระหว่างทีมที่ประสบความสำ�เร็จและทีมที่ล้มเหลวคือ ทีมที่ประสบความสำ�เร็จจะมี
พัฒนาการผ่านการมีปฏิสัมพันธ์ไปยังขั้นตอนถัดไปได้อย่างสร้างสรรค์ สมาชิกต่างเปิดใจที่เรียนรู้ และอยู่
ร่วมก ันในข ณะที่ทีมที่ล ้มเหลวจะท ำ�ให้ส มาชิกเกิดความข ัดแย้ง ซึ่งจะส ่งผ ลให้มีปัญหาในการท ำ�งานร่วมก ัน
ขน้ั ตอนท่ี 3 การส รา้ งบ รรทดั ฐาน (norming) เปน็ ข ัน้ ท ยี่ อมรบั ว า่ ค วามส �ำ เรจ็ ในก ารส รา้ งท มี ง านส ว่ น
หนึ่งมาจากการที่ส มาชิกได้ม ีโอกาสร ่วมก ันก ำ�หนดก ฎเกณฑ์ บรรทัดฐาน บทบาท และระเบียบวิธีป ฏิบัติข อง
ทีม ซึ่งอ าจจะเป็นไปอ ย่างเป็นทางการหรือไม่เป็นท างการ เพื่อเข้าส ู่ขั้นตอนการท ำ�งานและก ารเติบโตข องทีม
ปัจจัยที่สำ�คัญ คือสมาชิกจะต้องเปลี่ยนแปลงความสนใจส่วนตัวมาสู่การสนับสนุนและความสนใจร่วมกัน
ซึ่งจะช่วยให้เกิดการป ระสานพลังแ ละก ารทำ�งานให้บรรลุเป้าห มาย
ข้ันต อนที่ 4 การปฏิบัติงาน (performing) เป็นขั้นที่สมาชิกในทีมต่างมีความเข้าใจ ผูกพัน และ
สามคั ครี ะหวา่ งก ัน โดยส มาชกิ จ ะไมแ่ สดงแ ตเ่ พยี งค วามส นใจในก ารท ำ�งานข องต นเอง และท ีมง านใหด้ เีท่านั้น
แตจ่ ะใหค้ วามส นใจก บั ค วามต ้องการห รอื ป ญั หาส ว่ นต ัวข องส มาชกิ ค นอ ื่น โดยพ ยายามท ำ�ความเขา้ ใจ และให้
ความช ่วยเหลืออ ย่างเต็มท ี่ ซึ่งค วามเป็นอ ันห นึ่งอ ันเดียวกันข องส มาชิกในท ีม จะช ่วยใหใ้นท ีมม บี รรยากาศใน
การทำ�งานที่ดี ผลง านก้าวหน้า และทำ�ให้การปฏิบัติงานข องท ีมม ีผลิตภาพสูงมากข ึ้น
