Page 30 - การพัฒนาทักษะและประสบการณ์วิชาชีพ สำหรับผู้นำทางการศึกษา
P. 30
4-20 การพัฒนาทักษะและประสบการณ์วิชาชีพสำ�หรับผู้นำ�ทางการศึกษา
ผู้บริหารแบบอัตนิยม ใช้แต่ความสามารถของตนเอง แต่ผู้บริหารแบบประชาธิปไตยเพิ่มพลังเป็น
ทวีคูณโดยความสามารถของผู้ร่วมงาน ใช้ความคิดเห็นผู้ร่วมงาน การสนับสนุนและความเข้าใจอันดีเป็น
พลังให้การด ำ�เนินง านแ ละการควบคุมงานไปด ้วยดี ผลเสียของก ารเป็นผ ู้บริหารแบบน ี้ ขึ้นอยู่กับว ่าต้องการ
การป ระสานง าน และก ารส ือ่ สารท ดี่ แี ละม ากกวา่ ป กตแิ ตค่ ณุ ภาพข องผ บู้ ริหารก ข็ ึ้นอ ยกู่ ับค วามส ัมพนั ธภ์ ายใน
กลุ่มเพื่อนร ่วมงานม ากเหมือนกัน
ผู้บริหารแ บบเสรีนิยม ขาดและไร้ค วามสำ�นึกต ่อก ารสร้างสรรค์งาน ไม่นำ�พาก ับเพื่อนร่วมงาน พอๆ
กับผู้บริหารแบบอัตนิยม ไร้ความสามารถในการจูงใจ มีแนวโน้มที่ก่อให้เกิดความสับสนอลหม่านในการ
ปฏิบัติง าน
ในบรรดาผู้บริหารทั้งสามแบบดังกล่าวแล้ว ในระยะยาวผู้บริหารแบบประชาธิปไตยก่อให้เกิด
ประโยชน์สูงสุดและสร้างความพึงพอใจแก่ผู้ร่วมงานมาก หากมุ่งมั่นจะให้เกิดความนิยมชมชอบในวิธีการ
แบบป ระชาธิปไตย ทั้งก ารเป็นผู้บ ริหารแ ละผู้ต ามแล้ว จะต้องส ร้างสรรค์และเน้นก ารม ีส่วนร่วมในก ิจกรรม
ต่างๆ ให้ม าก แต่ก ็ย ังม ีข ้อย กเว้น เพราะในห ลายๆ สถานการณ์ต ้องการผ ู้บ ริหารคนคนเดียว ในแ ต่ละว ันข อง
งานอาจจ ะต ้องเป็นผ ู้บ ริหารทั้งส ามแ บบเพื่อเผชิญกับปัญหาท ี่แตกต่างก ันก็ได้
ในก ารศ ึกษาม นุษยสัมพันธ์กับภ าวะผ ู้นำ� เป็นการศ ึกษาเกี่ยวก ับพ ฤติกรรมข องผ ู้นำ�ทีม่ ตี ่อผ ูต้ าม ซึ่ง
โดยป กติผ ู้น ำ�ทุกๆ คนก ็ม ุ่งห วังท ี่จ ะเห็นค วามส ำ�เร็จในก ารเป็นผ ู้นำ� แต่ล ักษณะท ี่ผ ู้นำ�แสดงออกอ ย่างเด่นช ัด
ที่ตรงกันข้าม 2 ประการก ็คือ มุ่งเน้นที่ง าน หรือม ุ่งเน้นที่ค น กล่าวค ือ คำ�นึงถ ึงผลผลิตจ ากการท ำ�งาน หรือ
คำ�นึงถึงความสัมพันธ์ต่อกันกับผู้ตาม โดยภาวะผู้นำ�ดังกล่าวก็ใช้ได้กับผู้นำ�ในองค์การทุกประเภท รวมถึง
ผู้นำ�ทางการศึกษาด้วยเช่นก ัน
จากการศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรมข องผู้นำ�ดังกล่าว นักศึกษาจะเห็นได้จากพัฒนาการของแนวคิด
และท ฤษฏีเกี่ยวกับภาวะผู้นำ�ที่ศึกษาในหน่วยท ี่ 2 ที่ผ ู้บริหารต้องเน้นพฤติกรรมก ารนำ�ไปสู่ความสำ�เร็จข อง
องค์การซึ่งสัมพันธ์กับเรื่องม นุษยสัมพันธ์ ตั้งแต่ยุคท ี่ 2 เป็นต้นมา โดยในยุคท ี่ 2 ที่เป็นย ุคทฤษฎีพฤติกรรม
ของผู้นำ� มีผ ลการวิจัยท ี่ส ำ�คัญ คือ การศึกษาภ าวะผ ู้นำ�สองมิติที่มหาวิทยาลัยแ ห่งร ัฐโอไฮโอ (The Ohio
state studies) ที่ผ ลก ารวิจัยได้ส รุปพฤติกรรมผู้นำ�ออกเป็น 2 มิติ ได้แก่ มิติก ิจสัมพันธ์ คือมุ่งงาน และม ิติ
มิตรสัมพันธ์ คือ มุ่งคน ทั้งสองมิติดังกล่าวผู้บริหารจะใช้ภาวะผู้นำ�มากน้อยในแต่ละมิติตามสถานการณ์
ที่แตกต่างกันออกไป และมีการศึกษาที่ดำ�เนินการควบคู่กันไปอีกสถาบันหนึ่งคือ การศึกษาภาวะผู้นำ�ที่
มหาวิทยาลัยมิชิแกน (The University of Michigan studies) ซึ่งได้ข ้อสรุปจากก ารศึกษาส ามารถจ ำ�แนก
พฤติกรรมข องผ ู้นำ�ออกเป็น 2 มิติ ได้แก่ พฤติกรรมข องผ ู้นำ�ที่ม ุ่งผ ลผลิต (production-centered leaders)
และพ ฤติกรรมของผู้นำ�ที่ม ุ่งคนงาน (employee-centered leaders)
ดังน ั้นจ ะเห็นได้ว ่า ภาวะผ ู้นำ�ที่แ สดงออกในร ูปข องพ ฤติกรรมก ารบ ริหารไม่ว ่าจ ะม ุ่งค วามส ำ�เร็จข อง
งานอย่างเคร่งครัด หรือมุ่งให้เกิดความสัมพันธ์อันดีกับผู้ร่วมงานเพื่อจะได้ส่งผลต่อความสำ�เร็จของงาน
เช่นกันนั้น ต่างก็ต้องอาศัยมนุษยสัมพันธ์ด้วยกันทั้งสิ้น เพียงแต่พฤติกรรมดังกล่าวจะต้องสอดคล้องกับ
สถานก ารณ์นั้นๆ ด้วย
