Page 31 - การพัฒนาทักษะและประสบการณ์วิชาชีพ สำหรับผู้นำทางการศึกษา
P. 31
มนุษยสัมพันธ์และก ารพัฒนาทีมง าน 4-21
ส่วนในยุคหลังจากนั้นจนถึงปัจจุบันก็จะเห็นว่าทฤษฎีภาวะผู้นำ�ให้ความสำ�คัญกับพฤติกรรมของ
ผู้บริหารมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะยุคปัจจุบันท ี่เน้นภาวะผ ู้นำ�การเปลี่ยนแปลงข องผ ู้บริหาร (transformational
leadership) โดยเฉพาะในก ารบ รหิ ารส ถานศ กึ ษาข ัน้ พ ืน้ ฐ าน ก�ำ หนดเปน็ น โยบายโดยส �ำ นกั งานค ณะก รรมการ
การศึกษาขั้นพื้นฐาน มุ่งให้ผู้บริหารสถานศึกษาเป็นผู้นำ�การเปลี่ยนแปลง ซึ่งเมื่อศึกษาตามตัวแบบของ
แบส และอ โวลิโอ (Bass & Avolio, 1993) จะเห็นว่า ภาวะผ ู้นำ�การเปลี่ยนแปลง เป็นกระบ วนก ารท ี่ผ ู้บริหาร
มีอิทธิพลต่อผู้ร่วมงาน โดยพยายามเปลี่ยนแปลงและพัฒนาความสามารถของผู้ร่วมงานให้สูงขึ้น จูงใจให้
ผู้ร่วมง านเห็นป ระโยชน์ข องก ลุ่มแ ละอ งค์การ โดยผ ู้บริหารใช้พฤติกรรม 4 ประการ คือ การม ีอิทธิพลอ ย่างม ี
อดุ มการณ์ (idealized influence) การส รา้ งแ รงบ นั ดาลใจ (inspiration motivation) การกร ะต นุ้ ทางป ญั ญา
(intellectual stimulation) และการคำ�นึงถึงค วามเป็นป ัจเจกบุคคล (individualized consideration) ซึ่ง
ผู้บ ริหารสถานศ ึกษาต้องย ึดเป็นแ นวทาง พอส รุปได้ ดังนี้
1. การมีอิทธิพลอย่างมีอุดมการณ์ (idealized influence) โดยผู้บริหารเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ครู
ทั้งด ้านก ารป ฏิบัติง านแ ละด ้านค ุณธรรม จริยธรรม มคี วามเป็นอ ันห นึ่งอ ันเดียวกันก ับค รู มคี วามม ุ่งม ั่น ตั้งใจ
มคี วามเชือ่ ม ัน่ ในต นเอง แนว่ แ นใ่ นอ ดุ มการณ์ และว สิ ยั ท ศั นข์ องส ถานศ กึ ษาท รี่ ว่ มก นั ก �ำ หนดไว้ มจี ดุ ป ระสงค์
แน่วแ น่ในก ารทำ�งานร ่วมกัน และประพฤติตนเพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ครูและบ ุคลากรอื่นที่เกี่ยวข้อง
2. การสรา้ งแ รงบ ันดาลใจ (inspiration motivation) โดยผู้บริหารจ ูงใจให้ค รูเกิดแรงบ ันดาลใจใน
การปฏิบัติการสอนและงานอื่นที่เกี่ยวข้อง ให้เกิดความกระตือรือร้น ตลอดจนสื่อความต้องการที่ผู้บริหาร
ตอ้ งการใหเ้ หน็ อ ยา่ งช ดั เจน ท�ำ ใหค้ รรู ูส้ กึ ว า่ ต นเองม คี ณุ คา่ และก ระตุน้ ใหค้ รสู ามารถจ ดั การก บั ป ญั หาท ตี่ นเอง
เผชิญไ ด้
3. การกร ะต นุ้ ทางป ญั ญา (intellectual stimulation) โดยผ ูบ้ รหิ ารก ระตุน้ ใหค้ รคู ดิ ห าแ นวท างใหม่ๆ
ที่สร้างสรรค์มาแก้ปัญหา พัฒนาการเรียนการสอนและพัฒนางานในสถานศึกษา ส่งเสริมสนับสนุนให้เกิด
ความค ิดร ิเริ่มส ร้างสรรค์ สร้างค วามเชื่อม ั่นให้ค รูเห็นค ุณค่าข องค วามร ่วมม ือร ่วมใจในก ารแ ก้ป ัญหาข องค รู
และบ ุคลากรอ ื่นในส ถานศ ึกษาท ุกค น ร่วมพัฒนาค วามส ามารถข องค รใูนก ารท ีจ่ ะใหเ้กิดค วามต ระหนัก เข้าใจ
และแก้ไขปัญหาได้ด ้วยต นเอง
4. การคำ�นึงถ ึงค วามเปน็ ป ัจเจกบุคคล (individualized consideration) โดยผู้บริหารจ ะต้องดูแล
เอาใจใส่ครูเป็นรายบุคคล ให้ครูรู้สึกมีคุณค่าและมีความสำ�คัญในสถานศึกษา ต้องช่วยให้ครูก้าวหน้าใน
วิชาชีพและทำ�งานท ี่ร ับผิดชอบได้ส ำ�เร็จ สนับสนุนให้ครูได้เรียนร ู้สิ่งใหม่ๆ เห็นและให้คุณค่าก ับครูในฐานะ
เป็นเพื่อนร ่วมว ิชาชีพ มีค วามเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และให้ความส ำ�คัญกับความต ้องการข องครูอ ยู่เสมอ
จะเห็นได้ว ่าการเป็นผ ู้บ ริหารท ี่ม ุ่งห วังให้ส ถานศ ึกษาป ระสบผ ลส ำ�เร็จน ั้น พฤติกรรมก ารบ ริหารข อง
ผู้บริหารที่ต้องใช้ภาวะผู้นำ�กับครูหรือบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับสถานศึกษาเป็นสิ่งจำ�เป็นอย่างยิ่ง ภาวะผู้นำ�
กับมนุษยสัมพันธ์ที่มีกับครู จึงเป็นสิ่งที่ผู้บริหารจะต้องใช้ให้เหมาะสม สอดคล้องกับแบบของภาวะผู้นำ�ที่
ผู้บริหารนำ�มาใช้ในการบริหารงานในสถานศึกษาน ั้นๆ
