Page 23 - การศึกษาชุมชนเพื่อการวิจัยและพัฒนา

การวิเคราะห์ขอ้ มลู การวจิ ยั การสอ่ื สารชมุ ชน 7-13
เชน่ สอ่ื เอกสาร สอ่ื สงิ่ พมิ พ์ สอื่ วดี ทิ ศั น์ สอื่ ภาพยนตร์ สอื่ พธิ กี รรม สอ่ื ประเพณตี า่ งๆ ไปจนถงึ สอ่ื ทอ้ งถนิ่
ในชุมชน เปน็ ตน้

ข้อมูลประเภทน้ี เป็นข้อมูลหลักของการวิจัยการสื่อสารชุมชน ซึ่งเต็มไปด้วยความหลากหลาย
เป็นอัตวสิ ัย (จากบนั ทกึ สนาม) ผสมปนเปกับข้อมูลภววิสยั (ท่ีอาจจะได้มาจากเอกสารหรอื ตัวเลขสถติ ทิ ี่
มผี บู้ นั ทกึ ไว)้ เปลย่ี นแปลงไปมา มพี ลวตั ไมห่ ยดุ นง่ิ กระจดั กระจายจนจบั ตน้ ชนปลายไมถ่ กู เชน่ ในตอนตน้
ระยะแรกของการเกบ็ ขอ้ มลู ไดล้ กั ษณะของการรวมกลมุ่ เยาวชนมาแบบหนง่ึ พอไปถงึ ตอนทา้ ยกลบั เปน็ อกี
แบบหนง่ึ ขอ้ มลู ดบิ เชน่ น้ี มคี วามยงุ่ ยากอยา่ งมากในการวเิ คราะห์ ยง่ิ หากนกั วจิ ยั เกบ็ ขอ้ มลู มาเปน็ จำ� นวน
มาก โดยไมว่ เิ คราะหร์ ะหวา่ งการเกบ็ ขอ้ มลู (โปรดศกึ ษาตอนที่ 7.3 เกยี่ วกบั การวเิ คราะหร์ ะหวา่ งการเกบ็
ข้อมูลของการวจิ ัยเชงิ คุณภาพ) จะยิง่ ทำ� ใหก้ ารวเิ คราะหข์ อ้ มลู เป็นงานท่ีหนกั ยิง่ ข้นึ

การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ วางอยู่บนพื้นฐานของกระบวนทัศน์ท่ีเช่ือว่า การแสวงหาความ
จรงิ นนั้ ตอ้ งยนื พน้ื อยบู่ นขอ้ มลู ประเภทตดิ ดนิ (Grounded research) ขอ้ มลู ตา่ งๆ ทไ่ี ดม้ าซงึ่ เปน็ เรอ่ื งเกยี่ ว
กบั สงั คม มนษุ ย์ และวฒั นธรรม เปน็ ขอ้ มลู ทไ่ี ดจ้ าก “คนใน” (insider) ทนี่ กั วจิ ยั เขา้ ไปมปี ระสบการณต์ รง
ดว้ ยตนเองจากเหตกุ ารณ์ หรอื ปรากฏการณต์ า่ งๆ จนไดข้ อ้ มลู เชงิ ประจกั ษ์ (empirical data) เชน่ ขอ้ มลู
จากการสงั เกต ข้อมลู จากการสัมภาษณ์ ขอ้ มลู จากการสนทนากล่มุ และข้อมลู จากการทนี่ ักวจิ ยั อย่อู าศัย
ในชุมชนเป็นเวลานาน ดังนั้นข้อสรุปจากข้อมูลเชิงคุณภาพจึงมีลักษณะเป็นข้อมูลที่อ้างจากความจริงใน
พ้ืนที่ใดพ้ืนที่หนึ่ง โดยไม่ได้มุ่งจะพิสูจน์ทฤษฎี แต่เป็นลักษณะการสร้างแนวคิดทฤษฎีจากข้อมูลในพื้นท่ี
(Grounded theory) (สภุ างค์ จนั ทวานิช, 2546)

ที่ส�ำคัญ ในการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพน้ัน จะเน้นการสร้างข้อสรุปแบบอุปนัย (Induction)
ซ่ึงหมายถึง การสร้างข้อสรุปท่ัวไปที่แสดงความเช่ือมโยง ระหว่างตัวแปร ต้ังแต่สองตัวขึ้นไป โดยใช้วิธี
การสงั เกตเชงิ ประจกั ษ์ (Empirical observation) การสรา้ งขอ้ สรปุ นท้ี ำ� โดยกรณศี กึ ษา (case) หรอื แหลง่
ข้อมูลเฉพาะจ�ำนวนหนึ่งเป็นหลัก เป็นการกล่าวอ้างความจริงท่ัวไป (general) จากความจริงเฉพาะ
(particular) ชุดหน่งึ ...ท้ังนตี้ ้องอาศัยการตคี วามเข้าชว่ ย (สุภางค์ จันทวานิช, 2546, น. 4)

2) ข้อมูลดิบประเภทการวิจัยเชิงปริมาณ เป็นขอ้ มูลท่ีอยใู่ นรูปของตัวเลข แมว้ า่ การเกบ็ ขอ้ มลู จะ
เก่ียวข้องกับเร่ืองค่านิยม สังคม วัฒนธรรม พฤติกรรมมนุษย์ เน้ือหาจากส่ือ หรือวิธีการสื่อสาร แต่ทุก
ค�ำถามและคำ� ตอบจะถกู กำ� กับด้วยตัวเลข โดยกำ� หนดใหต้ ัวเลข แตล่ ะตวั แทนคา่ “ความหมาย” อย่างใด
อยา่ งหนง่ึ เชน่ หมายเลข 1 เทา่ กบั เพศชาย หมายเลข 2 เทา่ กบั เพศหญงิ แมแ้ ตใ่ นการวเิ คราะหเ์ ชงิ มนษุ ยศาสตร์
วัฒนธรรม หรือสังคมศาสตร์ในงานวิจัยบางช้ิน ยังก�ำหนดให้ใช้วิธีการวิจัยเชิงปริมาณ เพื่อตอบค�ำถาม
การวิจัยให้ดีย่ิงขึ้น เน่ืองจากข้อมูลที่ได้จากการวิจัยเชิงประมาณเมื่อผ่านการวิเคราะห์ที่เหมาะสมแล้ว
ก็สามารถสร้างความหมาย เหน็ ความสมั พันธ์ และสร้างความรทู้ เี่ ป็นประโยชนแ์ ตกต่างไปจาก ข้อมลู การ
วิจัยเชิงคุณภาพ และมักจะกล่าวอ้างได้ว่า เป็นข้อมูลท่ีผ่านการวิเคราะห์ที่มีลักษณะเป็น ภววิสัย หรือมี
ความไมล่ �ำเอียง หรือมีแนวโนม้ เปน็ อัตวิสัยเหมอื นการวจิ ัยเชิงคุณภาพ เนื่องจากตัวเลขต่างๆ น้นั จะผ่าน
กระบวนการวเิ คราะหด์ ้วยวธิ กี ารทางสถติ ิ