Page 27 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 27
สื่อการจัดการเรียนรู้ที่ใช้ในการสอนวิทยาศาสตร์จ�ำแนกตามวิธีสอน 5-17
5. ขัน้ ประเมนิ ผล (Evaluate)
ในข้ันตอนการสอนน้ีผู้สอนต้องการให้ผู้เรียนได้ประเมินผลการเรียนรู้ของตนเองและกระบวนการ
ที่ท�ำให้เกิดการเรียนรู้ โดยจัดสถานการณ์ให้ผู้เรียนได้ตัดสินว่าการเรียนรู้ของตนเองถูกต้องแล้วหรือยัง หรือ
กระตนุ้ ใหผ้ เู้ รียนได้คดิ ทบทวนสง่ิ ท่ตี นเองรหู้ รือยงั ไมร่ ู้สงิ่ ใด รวมถึงได้กลา่ วถึงวธิ กี ารที่ท�ำให้ตนเองได้เรียนรู้
สง่ิ ทร่ี แู้ ลว้ สอ่ื การสอนอาจเปน็ สอ่ื วธิ กี ารทกี่ ระตนุ้ ใหผ้ เู้ รยี นตอ้ งแสดงพฤตกิ รรมในลกั ษณะขา้ งตน้ ดงั ตวั อยา่ ง
ในกรณีการสอนเร่ืองผลของการใช้สารเคมีต่อชีวิตและสิ่งแวดล้อมเรื่องปัญหาขยะจากชุมชน
การใช้ผงซักฟอก และสารเคมีจากการเกษตร ผู้สอนให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันวางแผนเพื่อเสนอวิธีการ
แก้ปัญหาท่ีเกิดข้ึน ผู้เรียนมีการน�ำเสนอแผนการแก้ปัญหาที่หลากหลาย ผู้สอนจึงจัดให้มีการอภิปรายเพ่ือ
ให้ผู้เรียนร่วมกันประเมินหรือตัดสินว่าแผนการแก้ปัญหาใดดีที่สุด และให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มสะท้อนความ
คิดของตนเองว่าคิดมาได้อย่างไร ทั้งน้ีผู้สอนก�ำหนดให้ผู้เรียนแต่ละกลุ่มเขียนข้ันตอนของแผนการแก้ปัญหา
เป็นแผนท่ีความคิดประกอบการน�ำเสนอ ส่ือการสอนท่ีใช้คือวิธีการและวัสดุอุปกรณ์ที่ผู้สอนเตรียมไว้ให้
ผู้เรียนได้ใช้ท�ำงาน
เม่ือผู้เรียนได้ค้นพบความรู้ด้วยตนเองโดยผ่านกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ในขั้นตอนพ้ืนฐาน
3 ขั้นตอนแรกแล้ว ถ้าผู้เรียนได้มีโอกาสน�ำความรู้ที่สร้างข้ึนได้ไปใช้ในสถานการณ์อ่ืน ๆ จะท�ำให้การเรียนรู้
ท่ีเกิดขึ้นมีความหมายต่อตัวผู้เรียนมากข้ึน และยังเป็นการเพ่ิมความคงทนของการเรียนรู้ให้สูงข้ึนด้วย
ดังนั้น จึงมีการก�ำหนดให้มีขั้นการประยุกต์ใช้ความรู้เพ่ิมข้ึนในกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ ซึ่งจะมี
รายละเอียดของวิธีการและสื่อการสอนท่ีจะต้องน�ำมาใช้ด้วยดังต่อไปน้ี
6. ขั้นประยุกต์ใช้ความรู้ (Extend)
ในขั้นตอนการสอนน้ีผู้สอนต้องการให้ผู้เรียนได้น�ำความรู้ท่ีได้จากการค้นพบไปใช้แก้ปัญหาหรือ
สร้างสรรค์ผลงานโดยการจัดสถานการณ์กระตุ้นให้ผู้เรียน เช่น การก�ำหนดประเด็นปัญหา หรือมอบหมาย
งานให้ผู้เรียนได้น�ำความรู้ไปใช้ในการแก้ปัญหา หรือท�ำงานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ผลงานที่น�ำไปใช้
ประโยชน์ได้ในลักษณะต่าง ๆ ท่ีหลากหลาย ส่ือการสอนที่ใช้จึงเป็นส่ือวิธีการประเภทสถานการณ์ให้ท�ำงาน
ซ่ึงต้องใช้สื่อวัสดุหรืออุปกรณ์ต่าง ๆ และแหล่งเรียนรู้อื่น ๆ ท่ีช่วยอ�ำนวยความสะดวกหรือเป็นเคร่ืองมือ
หรือเป็นช่องทางให้ผู้เรียนท�ำงานได้ ดังตัวอย่าง
ตัวอย่างที่ 6.1 เม่ือผู้เรียนได้เรียนรู้เรื่องการแยกสารด้วยวิธีต่าง ๆ แล้ว ผู้สอนจัดหาสารเน้ือผสม
ชนิดอ่ืนมาให้ผู้เรียนท�ำการแยกโดยจัดเตรียมวัสดุและอุปกรณ์ท่ีจ�ำเป็นให้ผู้เรียนได้เลือกใช้
ตวั อยา่ งท่ี 6.2 เมอื่ ผเู้ รยี นไดเ้ รยี นรเู้ รอื่ งประเภทของตวั กลางแสง 3 ประเภท คอื วสั ดตุ วั กลางโปรง่ ใส
โปร่งแสง และทึบแสงแล้ว ผู้สอนก�ำหนดสถานการณ์ให้ผู้เรียนเลือกวัสดุที่จะน�ำมาใช้ในการก่อสร้างห้องครัว
ท่ตี ้องการประหยัดพลังงานแสงจากหลอดไฟ ส่ือการสอนที่ใชค้ ือวิธีการทน่ี ำ� มาใช้โดยกำ� หนดเปน็ สถานการณ์
จากกระบวนการสืบเสาะหาความรู้ท่ีกล่าวมา 6 ข้ันตอนน้ัน ได้มีผู้เสนอที่มองเห็นความส�ำคัญของ
การเชื่อมโยงความรู้เดิมของผู้เรียนมาช่วยในการกระตุ้นความสนใจของผู้เรียนท�ำให้มีการเพ่ิมขั้นตอน
การทบทวนความรู้เดิมก่อนจะเป็นขั้นสร้างความสนใจ จึงจะได้กล่าวถึงการจัดกิจกรรมการเรียนรู้และการใช้
