Page 72 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์

13-62 ส่ือ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผลการเรียนรู้วิทยาศาสตร์

เรอื่ งท่ี 13.2.2 การสร้างเครือ่ งมือวดั ทกั ษะกระบวนการและ
การสบื เสาะทางวิทยาศาสตร์

การสร้างเคร่ืองมือวัดทักษะกระบวนการและการสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์ มีข้ันตอนที่ส�ำคัญ คือ
ก�ำหนดวัตถุประสงค์ของการสร้างเครื่องมือ การก�ำหนดส่ิงท่ีต้องการวัด การก�ำหนดลักษณะของเคร่ืองมือ
การจัดท�ำแผนผังการสร้างเคร่ืองมือ การจัดท�ำเคร่ืองมือฉบับร่าง การตรวจสอบคุณภาพเคร่ืองมือ และการ
จัดท�ำเคร่ืองมือฉบับสมบูรณ์ การสร้างเครื่องมือด�ำเนินการ ดังน้ี

1. ก�ำหนดวัตถุประสงค์ของการสร้างเครื่องมือ ในการสร้างแบบทดสอบทักษะกระบวนการและ
การสืบเสาะทางวิทยาศาสตร์แต่ละชุดจ�ำเป็นต้องก�ำหนดเป้าหมายให้ชัดเจน และแบบวัดทักษะกระบวนการ
แต่ละชุดที่สร้างข้ึนเพ่ือจุดมุ่งหมายท่ีต่างกัน วัตถุประสงค์ของการสร้างเครื่องมือเป็นการก�ำหนดว่าจะใช้แบบ
ทดสอบน้ีเพ่ือวัตถุประสงค์ใด หรือจะใช้ผลการสอบไปใช้ในการตัดสินในเร่ืองใด เช่น เพื่อวินิจฉัย เพื่อ
ตรวจสอบความกา้ วหนา้ เพอ่ื ปรบั ปรงุ การเรยี นการสอน สง่ิ เหลา่ นจ้ี ะชแ้ี นะวา่ ขอ้ สอบควรจะมลี กั ษณะอยา่ งไร
ดังนั้น ถ้าหากตั้งวัตถุประสงค์ไว้ว่า จะน�ำผลการสอบวัดทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ไปวินิจฉัยผล
การเรียนในปัจจุบัน เน้ือหาของข้อสอบก็ต้องมุ่งไปท่ีค้นหาจุดอ่อน จุดแข็ง ในด้านทักษะกระบวนการของ
ผู้เรียนแต่ละคน จึงต้องสร้างข้อสอบให้ครอบคลุมพฤติกรรม ด้านทักษะกระบวนการทั้งหมดอย่างถี่ถ้วน
จะได้รู้ว่าใครมีทักษะกระบวนการมาก น้อยตรงไหน ควรแก้ไขท่ีจุดไหนจึงจะดี

2. กำ� หนดสงิ่ ทต่ี อ้ งการวดั สง่ิ ทตี่ อ้ งการวดั คอื ทกั ษะกระบวนการและการสบื เสาะทางวทิ ยาศาสตร์
สิ่งที่ต้องการวัดในคร้ังน้ีเป็นทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ (Science process skill) เป็น
ความสามารถในการใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์เพื่อการสืบเสาะหาความรู้ หรือความสามารถในการแก้
ปัญหาอย่างมีระบบแบบแผน มีข้ันตอน มีการฝึกฝนและการปฏิบัติพัฒนาจนเกิดความช�ำนาญ ท�ำให้เกิด
องค์ความรู้ใหม่และสามารถน�ำไปใช้ในการด�ำรงชีวิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ สถาบันส่งเสริมการสอน
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี หรือ สสวท. (2545, น. 13–20) ได้แบ่งทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์เป็น
13 ทักษะ ซ่ึงมีรายละเอียดดังน้ี
ทักษะกระบวนการข้ันพ้ืนฐาน ประกอบด้วย 8 ทักษะ ดังน้ี

1. ทักษะการสังเกต (Observing)
2. ทักษะการวัด (Measuring)
3. ทักษะการใช้ตัวเลข (Using number)
4. ทักษะการจ�ำแนกประเภท (Classifying)
5. ทักษะการหาความสัมพันธ์ระหว่างสเปสกบั สเปสและสเปสกับเวลา (Using Space/Time
relationships)
6. ทักษะการจัดกระท�ำและส่ือความหมายข้อมูล (Communication)