Page 23 - วัฒนธรรมกับการท่องเที่ยว
P. 23
อาหารกบั การท่องเท่ยี ว 11-13
เป็นจดุ เปลย่ี นของวฒั นธรรมอาหารเลยทีเดียว (Anderson, 2005) โดย เลว-ี สเตราส์ (Levi-strauss)
(1975) มองว่าการใช้ไฟเพื่อปรุงอาหารของมนุษย์เป็นนวัตกรรมท่ีท�ำให้เรากลายเป็นมนุษย์ท่ีแท้จริง
เป็นการเปลี่ยนเชิงสัญลักษณ์จากอยู่อย่างธรรมชาติเข้าสู่การอยู่อย่างมีวัฒนธรรม โดยกรรมวิธีการใช้ไฟ
ปรงุ อาหารประเภทแรกของมนุษย์ก็คือการย่างนนั่ เอง
อย่างไรก็ตามวิวัฒนาการเก่ียวกับอาหารของคนในแต่ละประเทศมีความแตกต่างกันข้ึนอยู่กับ
สภาพแวดลอ้ ม และระบบภูมติ า้ นทานและระบบการยอ่ ยของแตล่ ะชนชาติ สำ� หรบั ในประเทศไทยหากจะ
ศกึ ษาความเปน็ มาของวฒั นธรรมอาหารจะพบวา่ วฒั นธรรมอาหารไทยมคี วามเปน็ มาทย่ี าวนานตง้ั แตม่ กี าร
ตงั้ รกราก โดยพบหลักฐานภาชนะดินเผาในการหุงตม้ บริเวณรอบชุมชนล้านชา้ ง เม่ือสังคมพัฒนาสสู่ งั คม
เกษตรกรรมคนรู้จักเพาะปลูกแล้วก็พบว่าคนไทยรับประทานข้าวเป็นอาหารหลัก เห็นได้จากการค้นพบ
ซากเมลด็ ข้าวโรยอยรู่ อบโครงกระดูกทข่ี ุดพบทต่ี ำ� บลบ้านเชียง จังหวดั อดุ รธานี ซ่งึ มอี ายุกวา่ 5,600 ปมี า
แล้ว และข้าวก็ยังคงเป็นอาหารหลกั เรื่อยมารวมถงึ การรบั ประทานปลา เพราะพบหลักฐานกอ้ นอุจจาระที่
อำ� เภอพนัสนคิ ม จังหวดั ชลบุรี โดยก้อนอจุ จาระนนั้ อายกุ ว่า 3,000 ปี เม่อื ตรวจสอบพบเจอเศษกา้ งปลา
และข้าวในน้ันท�ำให้สรุปได้ว่าดั้งเดิมคนที่อาศัยในประเทศไทยรับประทานข้าวและปลาเป็นหลัก พัฒนา
เรือ่ ยมาจนถงึ ยคุ ปจั จุบนั โดยขอแบง่ ความเปน็ มาของวฒั นธรรมอาหารไทยออกเป็น 3 ช่วงดังนี้
1. สมัยจารีต
ในสมยั สุโขทยั พบหลกั ฐานวา่ คนไทยมวี ฒั นธรรมเกีย่ วกับอาหารจากหลักฐานสำ� คญั 2 ชิน้ ไดแ้ ก่
หลกั ศลิ าจารกึ โดยในจารกึ พบวา่ มบี นั ทกึ เกย่ี วกบั อาหารหลกั ของคนไทยคอื ขา้ วและอาหารทปี่ รงุ จากปลา
เปน็ หลกั แต่กย็ ังมอี าหารอืน่ ๆ ทป่ี รากฏในจารึกอกี ดังถ้อยความทวี่ า่
“ในนํ้ามปี ลา ในนามีขา้ ว”
“หมากส้ม หมากหวาน กนิ อร่อยด”ี
“ไรน่ าปลูก หมาก ปลกู ...ไพร ยา หวาย”
“ปา่ หมาก ปา่ พล”ู
“ตลาดซ้ือสัตว์ทั้งหลาย แพะ หมู หมา เป็ด ไก่ ห่าน นก ปลา เน้ือ ฝูงสัตว์ท้ังหลาย” (กรม
ศลิ ปากร, 2527, น. 8 อ้างใน ระดม พบประเสรฐิ , 2549)
จากจารึกที่ปรากฏสรุปได้วา่ อาหารในสมยั สโุ ขทัยสว่ นใหญใ่ ชว้ ตั ถดุ ิบอะไร ในตลาดมีการค้าขาย
อะไร แตไ่ ม่พบหลกั ฐานจารึกเกีย่ วกบั รสชาตอิ าหารหรือกระบวนการปรุงอาหาร
นอกจากน้ียงั มีหลกั ฐานจากไตรภูมิพระร่วง ที่พญาลไิ ทไดท้ รงนพิ นธเ์ อาไว้วา่ คนไทยรบั ประทาน
ข้าวเป็นอาหารหลัก และปรากฏนวัตกรรมการปรุงอาหารแบบใหม่ขึ้นท่ีเรียกว่า “แกง” โดยใช้ปลาเป็น
วัตถุดิบหลัก หรืออาจดัดแปลงใช้เนื้อสัตว์อื่นๆ ส�ำหรับของหวานน้ันสันนิษฐานว่าใช้วัตถุดิบที่หาได้ง่าย
ตามธรรมชาติ เชน่ นา้ํ ผึง้ ผสมกบั ขา้ วตอก หรอื รบั ประทานผลไม้หลงั จากรับประทานของคาว
