Page 25 - วัฒนธรรมกับการท่องเที่ยว
P. 25
อาหารกับการทอ่ งเท่ยี ว 11-15
ฝอยทอง ทองหยบิ ทองหยอด สงั ขยา การรบั ประทานอาหารพบว่าคนสามัญชนใช้ภาชนะตามธรรมชาติ
เช่น กระทงใบตอง ใบบัว ใบจาก ส�ำหรับพระเจ้าแผ่นดินใช้ภาชนะที่ท�ำจากเงินหรือทอง ส�ำหรับชนชั้น
ปกครองหรอื ขุนนางอาจใช้เคร่ืองเคลือบ (ศรดุ า นติ วิ รการ, 2557)
อย่างไรก็ตามวัฒนธรรมอาหารสมัยอยุธยาน่าจะมีความหลากหลายกว่าท่ีชาวต่างชาติบันทึกไว้
มาก เพราะชาวตา่ งชาตทิ ม่ี าอาจไมไ่ ดเ้ ดนิ ทางไปทวั่ ทกุ ทจ่ี นเหน็ ความหลากหลายของอาหาร ในสมยั อยธุ ยา
มตี ลาดคา้ สนิ ค้าหรอื ย่านการค้าทแ่ี ลกเปลย่ี นสินคา้ กัน ส�ำหรบั ตลาดทขี่ ายอาหารมี 4 ตลาดหลักๆ ท่ีเปน็
ตลาดนา้ํ คอื ตลาดนาํ้ วนบางกะจะ อยหู่ นา้ วดั ปอ้ มเพชร ตลาดปากคลองคจู าม อยบู่ รเิ วณวดั บางขนุ พรหม
ตลาดคลองคไู มร้ ้อง แถววดั เชงิ ทา่ และตลาดปากคลองวัดเดมิ คลองแยกจากคลองบ้านม้าหันตรา อกี ทง้ั
ยังมตี ลาดทีไ่ กลออกไปจากตัวเมอื งอีกกวา่ 30 ตลาด และตลาดในเมอื งอกี กว่า 50 ตลาด บางตลาดขาย
เคร่อื งเทศ สมนุ ไพรยา เช่น ยา่ นป่ายา
เมอื่ เขา้ สสู่ มยั กรงุ ธนบรุ นี บั วา่ เปน็ สมยั ทเ่ี ชอ่ื มระหวา่ งกรงุ ศรอี ยธุ ยาและรตั นโกสนิ ทร์ พระเจา้ ตากสนิ
มหาราชทรงสถาปนากรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวงโดยหวังน�ำความรุ่งเรืองสมัยกรุงศรีอยุธยากลับคืนมา
เมอื งหลวงแหง่ นมี้ คี ลองบางกอกนอ้ ยและคลองบางกอกใหญล่ อ้ มรอบ ซง่ึ ถอื วา่ เปน็ ภมู ศิ าสตรท์ ด่ี ใี นการตง้ั
เมอื งหลวง และเมอื งกรงุ ธนบรุ นี มี้ กี ารจดั แบง่ เขตทอ่ี ยอู่ าศยั ไวอ้ ยา่ งชดั เจน เหลา่ ขนุ นางจะอาศยั อยรู่ มิ คลอง
บางกอกใหญ่เน่ืองจากใช้การสัญจรทางน้ําได้สะดวก กลุ่มคนจีนอาศัยอยู่ย่านตลาดพลู ส�ำหรับชาวไทย
มุสลิมอยู่บ้านแขก และชาวไทยรามัญ และไทยลาวอยู่แถวบางไส้ไก่ การอยู่กันเป็นกลุ่มเช่นนี้ส่งผลต่อ
อตั ลกั ษณ์ของอาหาร
จวบจนถงึ สมยั รตั นโกสนิ ทรม์ พี ฒั นาการเรอ่ื ยมาจากสมยั อยธุ ยา ผสมผสานกบั วฒั นธรรมตา่ งชาติ
ที่เข้ามาท�ำให้อาหารในสมัยนี้มีความหลากหลายและมีเอกลักษณ์ชัดเจนมากย่ิงข้ึน สมัยตอนต้น
รตั นโกสนิ ทรพ์ บหลกั ฐานสำ� คญั เกยี่ วกบั อาหารในสมยั นไ้ี ดบ้ รรจงพระราชนพิ นธพ์ ระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธ-
เลิศหล้านภาลัย ในบทพระราชนิพนธ์กาพย์เห่เรือชมเคร่ืองคาวหวาน โดยเน้ือหาได้กล่าวถึงเมนูอาหาร
และอาหารหวานถึง 48 เมนู เชน่ มสั ม่นั ย�ำใหญ่ ตบั เหลก็ หมแู นม ก้อยกุง้ เทโพ แกงขม แกงค่ัวสม้ ใส่
ระกำ� พล่าเนื้อสด ล่าเตียง หรมุ่ รังนก ไตปลา แสรง้ วา่ ผกั หวาน ส�ำหรับเมนูจากผลไม้ เชน่ ผลชิดแช่อมิ่
ตาลเฉาะ ผลจากลอยแกว้ มะปราง มะมว่ ง ลน้ิ จี่ ลกู พลบั จนี นอ้ ยหนา่ นอกจากนยี้ งั กลา่ วถงึ เมนขู องหวาน
ไวอ้ กี ดว้ ย เชน่ สงั ขยาหนา้ ไข่ ขา้ วเหนยี วใสส่ ี ซา่ หรม่ิ ขนมลำ� เจยี ก ขนมจบี ขนมเทยี น ทองหยบิ ขนมผงิ
ทองหยอด ทองม้วน สามารถสรุปจากเมนูอาหารและขนมตามบทประพันธ์ได้ว่ามีการแลกเปล่ียนรับ
วฒั นธรรมอาหารจากตา่ งชาติมามากพอสมควร เชน่ เมนรู งั นก ขนมจีบ ได้รับอทิ ธิพลจากจนี มัสม่นั ได้
รบั อทิ ธพิ ลจากอนิ เดยี ไตปลา ไดร้ บั อทิ ธพิ ลจากภาคใต้ และบางเมนยู งั คงนยิ มตอ่ มาจากสมยั อยธุ ยา เชน่
ทองหยบิ ขนมผิง ทองหยอด ทองมว้ น
ในสมัยน้ีถือได้ว่าเป็นยุคท่ีเกิดความพิถีพิถันประณีตในเรื่องอาหารการกินมาก เกิดแนวคิดการ
แกะสลกั การควา้ นเมลด็ ออก การจดั จานใหส้ วยงาม ดงั ในบทประพนั ธท์ แ่ี สดงใหเ้ หน็ วา่ แมแ้ ตน่ อ้ ยหนา่ ยงั
นำ� เมลด็ ออกกอ่ นรบั ประทานซง่ึ เปน็ แนวทางการทานอาหารของชนชน้ั สงู หรอื ทเี่ รยี กวา่ อาหารชาววงั นนั่ เอง
