Page 45 - สื่อศึกษา

ผู้รับสาร 6-35
แนวคดิ ของ ฮอลล์ ตงั้ คำ� ถามถงึ แนวคดิ อทิ ธพิ ลของสอื่ ทม่ี ผี ลตอ่ ผรู้ บั สารโดยทนั ที แตก่ ลบั มองวา่
ผู้รบั สารเองก็มอี �ำนาจในการถอดรหัสและอ่านความหมายได้ด้วย ความหมายในจุดนี้เองผรู้ ับสารสามารถ
ถอดรหัสได้แตกตา่ งอยา่ งนอ้ ยสามทิศทาง คือ
ทิศทางแรก การถอดรหสั บนจดุ ยืนของผ้สู ่งสาร หรือเรียกว่า เพรฟเฟอรเ์ รด รีดดิง (preferred
reading)
ทิศทางท่ีสอง การถอดรหสั ด้วยจดุ ยืนท่ีต่อรองความหมาย ทำ� ให้ความหมายนตี้ า่ งไปจากเดมิ แต่
อาจมิไดต้ ่างไปทัง้ หมด ยังเปน็ เพยี งการต่อรอง เรียกวา่ เนโกตเิ อดเทด รีดดงิ (negotiated reading)
และทศิ ทางทส่ี าม การถอดรหสั ดว้ ยจดุ ยนื ทตี่ อ่ ตา้ นกบั ความหมายทผี่ ลติ ขน้ึ มา เรยี กวา่ ออพโพ-
สิช่ันนัล รีดดงิ (oppositional reading)
อย่างไรก็ดี โดยส่วนใหญ่แล้ว เน่ืองจากผู้ผลิตมีการก�ำหนดความหมายที่เข้มงวด ท�ำให้การ
ถอดรหสั ความหมายมกั จะมแี นวโนม้ ไปในทศิ ทางแรกเสยี มากกวา่ แตห่ ากผรู้ บั สารมปี ระสบการณท์ างตรง
หรอื มคี วามรใู้ นการผลิตสารก็จะท�ำใหเ้ กิดการอา่ นความหมายไปในทิศทางท่แี ตกต่างกันไปแบบทิศทางท่ี
สองและสามได้เช่นกัน ไม่จ�ำเป็นเลยท่ีผู้รับสารจะต้องถอดรหัสไปตามความหมายท่ีผู้ผลิตก�ำหนดไปเสีย
ทงั้ หมด กรณดี ังกล่าวของฮอลล์ แสดงใหเ้ ห็นวา่ ความหมายหรอื ความจรงิ อาจมไิ ดม้ ที ส่ี ิน้ สุด แต่เป็นส่ิงที่
สรา้ งขน้ึ บนเง่อื นไขของอ�ำนาจ และยงิ่ ไปกว่านน้ั ความหมายน้นั กย็ ังคงถูกผ้รู ับสารตคี วามได้เชน่ เดยี วกัน
แนวคดิ ของฮอลล์ มกั จะได้รบั การศกึ ษาและอภปิ รายอย่างมากในสังคมไทย ดังเชน่ การกำ� หนด
ความหมายภาพยนตร์และการต่อรองความหมายของผู้ชมภาพยนตร์ ทั้งกรณีของภาพยนตร์บันเทิงและ
สารคดี
ในด้านของภาพยนตร์บันเทิง ก�ำจร หลุยยะพงศ์ (2547) โดยหยิบยกภาพยนตร์เรื่อง จันดารา
มาใช้เป็นตัวบทในการวิเคราะห์และศึกษาการอ่านความหมายของผู้รับสาร ท้ังชาวไทยและเทศ ผลการ
ศกึ ษาแสดงใหเ้ หน็ วา่ ภาพยนตรเ์ รอื่ ง จนั ดารา ผลติ ขนึ้ บนความตอ้ งการชใ้ี หเ้ หน็ ปญั หาของสงั คมชายเปน็
ใหญท่ มี่ อี ำ� นาจกดทบั สตรใี นเรอื่ งเพศ และอำ� นาจดงั กลา่ วกส็ ง่ ผา่ นจากรนุ่ สรู่ นุ่ ตลอดจนสง่ ผลใหเ้ กดิ ปญั หา
ภายในบ้านและสร้างผลกรรมต่อผู้หญิงและผู้ชาย อย่างไรก็ดีเนื่องจากเนื้อหาค่อนข้างมีลักษณะล่อแหลม
ทง้ั ในเชงิ ศลี ธรรมและการน�ำเสนอเปน็ ภาพยนตรท์ ป่ี รากฏภาพและเสยี งตา่ งจากการผลติ เปน็ วรรณกรรมท่ี
เปน็ ตัวอกั ษรทำ� ใหเ้ กิดการตคี วามท่ีหลากหลาย
ในฟากของการอา่ นความหมาย กำ� จร ไดน้ ำ� ภาพยนตรไ์ ปฉายใหก้ บั นกั ศกึ ษาในอาเซยี นทปี่ ระเทศ
อนิ โดนเี ซยี ปรากฏวา่ เมอ่ื ผรู้ บั สารทม่ี คี วามแตกตา่ งกนั ทางประสบการณเ์ มอ่ื รบั สารกท็ ำ� ใหเ้ กดิ การตคี วาม
หมายแตกตา่ งกนั ผูร้ ับสารกลุม่ แรก ปฏิเสธการรับชมภาพยนตร์เรือ่ งนี้ นับตั้งแต่ฉากเปดิ เรือ่ งทเ่ี ปน็ ภาพ
การรว่ มเพศ นกั ศกึ ษากลมุ่ น้มี องว่า ภาพยนตร์เรอื่ งดังกลา่ วเป็นภาพยนตร์โปเ๊ ปลือย สว่ นหนง่ึ เน่ืองจาก
นักศึกษากลุ่มน้ีเป็นนักศึกษาที่ค่อนข้างเข้มงวดเร่ืองเพศ ผู้รับสารกลุ่มท่ีสอง เห็นด้วยกับรหัสท่ีผู้ผลิต
ก�ำหนด คือ การมองปัญหาชายเป็นใหญ่ท่ีสร้างผลแก่ครอบครัว กลุ่มน้ีเป็นนักศึกษาท่ีได้เรียนรู้ประเด็น
เรือ่ งเพศสภาพในประเทศตน รวมถงึ เปน็ นักศึกษาที่เคยพบเหน็ การกระทำ� ความรุนแรงกับสตรี จึงมองวา่
ปรากฏการณน์ เ้ี ปน็ เรอ่ื งทเี่ กดิ ขนึ้ จรงิ และตอ้ งไดร้ บั การแกไ้ ข และผรู้ บั สารกลมุ่ ทส่ี าม เปน็ นกั ศกึ ษาชาวไทย
ทม่ี องวา่ เรอ่ื งดงั กลา่ วแมจ้ ะเปน็ จรงิ แตเ่ ปน็ เรอื่ งในอดตี และเรอ่ื งราวเหลา่ นห้ี มดไปแลว้ ในสงั คมไทย ทง้ั น้ี