Page 46 - สื่อศึกษา
P. 46
6-36 สื่อศึกษา
ก็เน่ืองมาจากกลุ่มผู้รับสารกลุ่มน้ีพยายามกันตัวเองออกจากตัวละครมิให้มองว่าตนคือเหยื่อในนั้นแต่ก็ไม่
อาจปฏเิ สธความจริงทั้งหมดได้
การวิจัยภาพยนตร์บันเทิงยังพบในกรณีภาพยนตร์ท่ีกล่าวถึงจิตเภทของ บุณยาพร กิตติสุนท-
โรภาศ (2560) อนั ไดแ้ ก่ เมมโมร่ี รักหลอน, เชอื ดก่อนชมิ , ใคร..ในห้อง และคน-โลก-จิต ผลการศกึ ษา
แสดงให้เห็นว่า ท่ามกลางภาพยนตร์ที่เสนอภาพของจิตเภท ส่วนใหญ่แล้วกลับมิค่อยท�ำหน้าที่ท�ำให้เกิด
ความเขา้ ใจผเู้ ป็นโรค ภาพยนตร์เลอื กตวั ละคร ฉาก การกระทำ� ของคนโรคจิตท่ีเนน้ ภาพของความน่ากลัว
และปัญหาของคนโรคจิตอันน�ำไปสู่การฆ่าตัวตายหรือการฆ่าผูอ้ ื่น ภาพยนตร์กลุ่มนี้วางอยู่บนอุดมการณ์
การแพทย์ คือ โรคจิตเป็นสิ่งท่ีต้องรักษาให้หาย แต่ก็ยังคงเจือปนไปด้วยอุดมการณ์ความเชื่อเหนือ
ธรรมชาติ คอื เรือ่ งผี ผลกรรม เหตุน้ี ภาพยนตร์ท่ีเกีย่ วกบั จติ เภทของไทย จงึ อาจมิไดส้ ร้างความเขา้ ใจ
ดา้ นโรคใหก้ ับสังคมไทยไดม้ ากนัก
ในอีกด้านหนึ่ง เมื่อน�ำภาพยนตร์ดังกล่าวให้กับคนป่วยและคนใกล้ชิดที่เคยป่วยเป็นโรคจิตเภท
กลับมองภาพยนตร์ดังกล่าวในลักษณะการต่อรองความหมาย กล่าวคือ ด้านหนึ่งเข้าใจถึงบทบาทของ
ภาพยนตรท์ ีท่ ำ� หน้าทค่ี วามสนกุ สนาน ความบนั เทิงในลกั ษณะการเขย่าขวัญ และการนำ� เสนออาการป่วย
แต่ในเวลาเดียวกันก็ตั้งข้อสังเกตไปด้วยว่า ภาพของคนป่วยที่เห็นในภาพยนตร์เป็นเพียงภาพท่ีสังคม
ประกอบสรา้ งขน้ึ มา เปน็ ภาพทไี่ มเ่ ปน็ จรงิ เพราะมาจากการคดั สรรจากภาพยนตร์ อนั ทำ� ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจ
ผดิ แกส่ งั คมด้วย เช่น กรณอี าการปว่ ยในภาพยนตร์มักเปน็ เฉพาะสตรี ครอบครวั ในภาพยนตรเ์ ป็นปจั จัย
หลักท�ำใหเ้ กิดอาการป่วย อาการของผู้ป่วยท่ีชอบกอ่ ความรุนแรงอาจมิใชท่ งั้ หมดสว่ นใหญ่อาจเป็นอาการ
หวาดกลัวต้องพจิ ารณาเปน็ รายคน และเสนอว่า ควรจะมีการน�ำเสนอภาพท่ีถกู ต้องทดแทน
สว่ นงานดา้ นภาพยนตรส์ ารคดกี เ็ ชน่ เดยี วกนั กำ� จร หลยุ ยะพงศ์ (2556) ไดน้ ำ� แนวคดิ ของ ฮอลล์
มาอภปิ รายกรณกี ารก�ำหนดความหมายภาพยนตรส์ ารคดเี รอื่ ง กดู วเู้ มน ออฟ แบงคอก (Good Woman
of Bangkok, 1991) ผลติ ขึ้นโดยนกั ท�ำภาพยนตรต์ ่างประเทศ เน้ือหาของภาพยนตร์จะมีความเกีย่ วข้อง
กบั โสเภณีไทยนามวา่ อ้อย ท่ีเข้ามาขายเรอื นรา่ งในพ้นื ท่ีกรงุ เทพฯ ในชว่ งทศวรรษท่ี 2530 เมื่อวิเคราะห์
ตวั บทหรอื เนอ้ื หาในภาพยนตรพ์ บวา่ ภาพยนตรไ์ ดล้ งรหสั ความหมายของผหู้ ญงิ ไทยในฐานะวตั ถทุ างเพศ
ที่เข้ามาขายเรือนร่างในเมืองกรุงเพื่อความกตัญญูกตเวที และลูกค้าคือชาวต่างชาติ ส่วนตัวผู้ก�ำกับ
ภาพยนตรเ์ องนนั้ มคี วามก�ำกวมระหว่างการเป็นลกู ค้า คู่รกั และผู้ถา่ ยทำ� ภาพยนตร์ เม่ือวิเคราะห์การลง
รหัสความหมายพบวา่ ภาพยนตรส์ ารคดีเร่อื งนี้วางอยบู่ นอุดมการณ์ตะวันออกนยิ ม (Orientalism) โดย
ซาอีด (Said) ซง่ึ มองวา่ ตะวนั ออกคือสิง่ ทีต่ ะวนั ตกสรา้ งขึ้น และการสร้างตะวันออกหรือประเทศไทยใน
สายตาตะวันตกก็มักจะเต็มไปด้วยอคติของความอ่อนแอ ปัญหา และเซ็กส์ เหตุนี้ ภาพของสตรีใน
ภาพยนตรเ์ รอ่ื งนจ้ี งึ ถกู มองประหนงึ่ วตั ถุ และชาวตะวนั ตกเองกเ็ ปน็ ทงั้ ผสู้ รา้ งปญั หา และผชู้ ว่ ยแกไ้ ขปญั หา
ดงั กรณขี องผู้ก�ำกับท่ยี ่ืนมอื มาชว่ ยออ้ ย
เม่ือได้วิเคราะห์การถอดรหัสความหมายในฟากของผู้ชมกลับพบความหมายท่ีแตกต่างกัน บาง
ส่วนอาจเห็นด้วยกับการท่ีผู้ก�ำกับก�ำหนดความหมายสตรีไทยในแง่ลบและตีแผ่อุตสาหกรรมค้าเนื้อสดใน
ไทย แต่มีผู้ชมอีกหลายส่วน โดยเฉพาะผู้ชมชาวไทยอาจปฏิเสธความจริงชุดดังกล่าว เพราะเน้ือหาและ
ฉากในภาพยนตร์เน้นภาพโป๊เปลือย และมีอีกส่วน ได้แก่ ผู้ที่เรียนรู้เกี่ยวกับภาพยนตร์ และผู้ที่มีความ
เขา้ ใจถึงอุดมการณต์ ะวันออกนิยม กลับตอ่ รองความหมายวา่ ภาพดังกลา่ วนน้ั แมอ้ าจเปน็ จริงในอดตี แต่
