Page 50 - สื่อศึกษา
P. 50
6-40 สือ่ ศกึ ษา
กรณีข่าวข่มขืนท่ีผลิตขึ้นภายใต้อุดมการณ์ชายเป็นใหญ่ หากมองโดยผิวเผินว่า สตรีน่าจะเป็น
เหยอ่ื แตผ่ รู้ บั สารทเ่ี ปน็ สตรกี ลบั มองวา่ ขา่ วดงั กลา่ วกลบั มปี ระโยชนเ์ ปน็ เครอ่ื งมอื ระวงั อนั ตรายกบั ตนเอง
สำ� หรบั ละครโทรทศั นท์ แ่ี มจ้ ะถกู มองวา่ ผลติ ซา้ํ อดุ มการณเ์ พศ ศกั ดนิ า ลทั ธกิ ารบรโิ ภค แตแ่ มค่ า้ ทรี่ อคอย
ชมกลับมองว่า เรื่องราวดังกล่าวก็คล้ายคลึงกับชีวิตของพวกเธอ หลายคร้ังเรื่องราวน้ันก็เป็นกระจกส่อง
สะทอ้ นชวี ติ ละครจึงเปน็ ความบนั เทงิ ที่เมอื่ ไดช้ มแล้วก็ยงั สามารถตคี วาม ดดั แปลงให้กลายเปน็ สว่ นหน่งึ
ในชวี ิต ได้ชม ไดพ้ ดู ได้เล่าซ้ํา และวพิ ากษว์ จิ ารณ์ กลายเปน็ กระบวนการทไ่ี ด้ระบายออกจากแรงกดดนั
ทางสงั คมภายใตอ้ ำ� นาจจากโครงสร้างชายเป็นใหญ่ก�ำหนดไว้
ในทำ� นองเดยี วกบั บรรดานกั พนนั ขา้ งถนนทเ่ี ปน็ ผชู้ าย การรบั ชมโทรทศั นร์ ายการถา่ ยทอดฟตุ บอล
ก็มีมิติของการผลติ ซ้ําและตอ่ รองอำ� นาจโดยเฉพาะเรื่องการพนนั การพนันหากมองในด้านหนง่ึ เป็นสง่ิ ผิด
กฎหมาย แต่สำ� หรบั นักพนันบอลกับเปน็ อกี เร่อื งหนึ่ง โดยมองว่า เปน็ เรื่องของเหตผุ ล โชคชะตา ซ่ึงสอด
รับสภาพของชีวิตผู้คนในสังคมสมัยใหม่ที่ตกอยู่ใต้ระบบอุตสาหกรรม การพนันจะยังช่วยเยียวยาอาการ
ป่วยทางใจของผู้คน ลดความแปลกแยก และสร้างความท้าทายมีอ�ำนาจในการลิขติ ชวี ติ ของตน
นักพนันฟุตบอลยังมองว่า ผู้รับสารเองเป็นผู้ก�ำหนดให้ทีวีต้องตอบสนองความต้องการเพ่ือ
ถ่ายทอดเกม และตัวผู้รับสารท่ีเป็นนักพนันก็มักจะเปิดรับข่าวสารที่หลากหลายเพื่อเล่นพนัน และร่วม
กิจกรรมต่างๆ ที่เกีย่ วข้องกบั การพนนั ทำ� ใหเ้ กดิ การเรียนรกู้ ลไกบางอยา่ ง และที่ส�ำคัญคือ เป็นพนื้ ที่การ
ตอ่ รองอำ� นาจ
ดงั นนั้ จงึ อาจกลา่ วไดว้ า่ โทรทศั นเ์ อง ดา้ นหนง่ึ กผ็ ลติ ซาํ้ ความหมายบางอยา่ งแตใ่ นเวลาเดยี วกนั
กเ็ ปน็ พน้ื ทท่ี เ่ี ปดิ โอกาสใหเ้ กดิ การสรา้ งสรรคค์ วามหมายความแปลกใหมใ่ หก้ บั ชวี ติ ของผคู้ นภายนอกบา้ น
ได้เช่นกัน
ดว้ ยการศกึ ษาของมอรเ์ ลย์ ทำ� ใหเ้ กดิ การพฒั นาการศกึ ษาการบรโิ ภคสอ่ื ไดข้ ยายตวั ไปมากไปกวา่
โทรทศั น์ และรวมถึงการขยายไปสู่การศึกษาเปา้ หมายของการบริโภคของกลุม่ คนต่างๆ โดยเฉพาะกลุม่
สตรี ซ่งึ ด้านหน่ึงมกั จะถกู มองว่า ตกอยภู่ ายใตอ้ ำ� นาจของสงั คมชายเปน็ ใหญ่ ดังเช่น งานของมอร์เลย์ได้
ปทู างใหเ้ หน็ แตใ่ นเวลาเดยี วกนั กเ็ รมิ่ ใหค้ วามสนใจวา่ กลมุ่ สตรนี นั้ จะบรโิ ภคสอ่ื อยา่ งไรและตอ่ ตา้ นตอ่ รอง
ความหมายนั้นด้วยหรือไม่
งานช้นิ สำ� คัญท่ีปพู ืน้ ฐานการบริโภคสอ่ื ของสตรี ก็คอื งานของ เอยี น องั (Ien Ang) ศึกษาการ
อา่ นความหมายของการดลู ะครเรอ่ื ง ดลั ลสั (Dallas) ของสตรชี าวเนเธอรแ์ ลนด์ ในชว่ งตน้ ทศวรรษท่ี 1980
ละครเรื่องดังกล่าวเป็นละครของสหรัฐฯ ว่าด้วยเรื่องราวเกี่ยวกับครอบครัวเศรษฐีชาวเท็กซัส เป็นที่นิยม
อย่างมากท้ังในสหรัฐฯ และเผยแพร่ไปทั่วโลกไม่เว้นในเนเธอร์แลนด์ อัง สนใจศึกษาละครดังกล่าว โดย
สนใจวิธกี ารดูละครของผหู้ ญงิ และพบว่า การชมละครเร่ืองนีเ้ ก่ยี วข้องกบั ความรสู้ กึ ของผูห้ ญิงทไี่ มใ่ ช่การ
ชดเชยอารมณค์ วามรสู้ กึ บางอยา่ งทขี่ าดหายไปหรอื การหลบหนจี ากชวี ติ จรงิ (escapism) แตเ่ กยี่ วขอ้ งกบั
การเช่ือมความรู้สึกจากละครผสมกับโลกความจริงของเธอ (ไม่ต่างจากงานของวสันต์ ที่อธิบายตอนต้น)
ความทุกขข์ องตัวละครกส็ ามารถแทรกซมึ เขา้ กบั ชวี ติ ตนเอง การร้องไห้ในละครกเ็ ท่ากบั การร้องไหใ้ ห้กบั
ชวี ติ ตนเอง การมองชะตาชวี ติ ของตวั ละครแลว้ หนั มายอ้ นดตู นเอง เทา่ กบั การเดนิ หนา้ หาความทกุ ขใ์ นจอ
และเทา่ กับการปลดเปลอ้ื งทุกขใ์ นใจ เพอ่ื นำ� ไปสกู่ ารก้าวไปส่หู นทางใหม่ทเ่ี ขม้ แขง็ ขึน้ อย่างเข้าใจ
