Page 38 - วิถีไทย
P. 38
3-28 วถิ ีไทย
ความหมายเดิมของสำ� นวน หมู เห็ด เป็ด ไก่ คือ “ยาแก้โรคกษยั ทีม่ าจาก ใบแหว้ หมู ใบชุมเห็ด
รากตีนเปด็ ใบมะคำ� ไก”่ ท้งั สช่ี นดิ เป็นพชื สมนุ ไพรทนี่ �ำมาปรุงเปน็ ยาแกโ้ รคกษยั แตป่ ัจจุบนั ความหมาย
เปลย่ี นแปลง โดยใชก้ ลา่ วหมายถงึ อาหารทวั่ ไปทท่ี ำ� จากเนอ้ื สตั ว์ เชน่ วนั นก้ี นิ หมู เหด็ เปด็ ไกจ่ นทอ้ งอดื
แล้ว ส�ำนวนหมูเห็ดเป็ดไก่ ท่ีไม่ได้มีความหมายเฉพาะเจาะจงว่ากินเนื้อหมู เห็ด เน้ือเป็ด หรือเนื้อไก่
เทา่ นนั้ แตห่ มายรวมถงึ เนอื้ สตั วป์ ระเภทอนื่ ๆ ดว้ ย การเปลยี่ นแปลงของสำ� นวนนอี้ าจเกดิ เนอื่ งเพราะคนใน
ปจั จบุ นั ไม่ร้จู ักพชื สมุนไพรท้งั 4 ชนิดแลว้
ข) ความหมายของส�ำนวนสมั พนั ธ์กบั ความหมายเดิม คอื สำ� นวนทเ่ี ปลยี่ นแปลงความหมายโดย
ยังสมั พนั ธห์ รอื เชอ่ื มโยงกับความหมายเดมิ อย่บู ้าง บางส�ำนวนอาจมคี วามสัมพันธก์ ันมาก แตบ่ างสำ� นวน
ความหมายที่เปลี่ยนแปลงนัน้ เกดิ มากเหลอื เพยี งเคา้ รางเทา่ น้นั ดงั ตวั อย่าง
รอ้ นวิชา
ความหมายเดมิ ท�ำหรือปฏบิ ัติอะไรผดิ ปกตวิ สิ ัยที่คนธรรมดาเขาท�ำกนั
ความหมายปจั จุบนั แสดงความรู้ หรอื ความรอบรู้จนเกิดวิสัย
แมค้ วามหมายของสำ� นวน รอ้ นวชิ า เปลยี่ นแปลงไปกต็ ามแตย่ งั สมั พนั ธก์ บั ความหมายเดมิ กลา่ ว
คอื เดมิ ใชแ้ ก่คนท่ีมีวชิ าแก่กลา้ และมักท�ำอะไรแปลกๆ ผดิ คนทงั้ ปวง จึงมกั ใชก้ บั ผู้มีวชิ า (อาคม) แกก่ ล้า
สว่ นความหมายปจั จบุ นั ใชก้ บั ผมู้ คี วามรู้ ทแ่ี สดงภมู หิ รอื อวดภมู ริ เู้ กนิ ปกตวิ สิ ยั ความสมั พนั ธท์ างความหมาย
ของสำ� นวนนค้ี ือการใช้เปรียบกบั บุคคลท่ีท�ำอะไรเกินปกตวิ ิสยั ทวั่ ไป
การเปล่ียนแปลงความหมายของส�ำนวนท่ีสัมพันธ์ความหมายเดิมอาจมีการเพ่ิมความหมายใน
ปัจจุบันกไ็ ด้ ดงั ตวั อยา่ ง
ลอยนวล
ความหมายเดมิ อย่อู ย่างสบาย ไมท่ กุ ขร์ ้อน ไม่ตอ้ งกงั วลอะไร ไมม่ ีภาระ
ความหมายปัจจุบนั สบายใจ อยอู่ ย่างสบาย ไมท่ กุ ข์รอ้ นเพราะไมถ่ ูกจับตัวมาลงโทษ
ความหมายเดมิ ของสำ� นวน ลอยนวล คอื “อยโู่ ดยไมต่ อ้ งมคี วามกงั วลใด” เมอ่ื เทยี บกบั ความหมาย
ปัจจุบันก็ยังหมายว่า “ไม่ทุกข์ร้อน สบายใจ อยู่สุขสบาย” แต่ปัจจุบันเพิ่มความหมายอีกว่าการไม่ทุกข์
ไม่ร้อนเพราะไม่ถูกจับตัวมาลงโทษ ในปัจจุบันมักใช้เปรียบกับผู้ท�ำความผิดแต่ไม่ถูกจับกุม เช่น โจรฆ่า
ปาดคอยงั คงลอยนวลอยู่ หมายถึงว่า “โจรได้ฆ่าคนอ่นื แตย่ ังไม่ถูกจบั กมุ ตวั มาดำ� เนนิ คดตี ามกฎหมาย”
สำ� นวนท่เี ปลีย่ นแปลงความหมายไปมากแต่ยงั เหน็ เคา้ รางความหมายเดิมอยู่ ดังตวั อยา่ ง
ไมป้ า่ เดยี วกนั
ความหมายเดิม เป็นพวกเดยี วกนั มอี ชั ฌาตอ่ กนั ผ่อนผนั กนั
ความหมายปจั จุบนั คนที่ชอบเพศเดยี วกนั
