Page 47 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 47
วรรณกรรมท้องถนิ่ ภาคใต้ 10-37
2.2.1 บรรยายโวหาร คือข้อความท่ีมุ่งเสนอเร่ืองราวของสรรพสิ่งในลักษณะการบอก เล่า
แถลง แจง้ หรอื อธบิ ายใหผ้ ฟู้ งั หรอื ผอู้ า่ นเกดิ ความรแู้ ละความเขา้ ใจตามทผี่ เู้ ขยี น ผพู้ ดู หรอื ผสู้ ง่ สารตอ้ งการ
บทบรรยายโวหารจะปรากฏมากท่สี ดุ ในวรรณกรรมท้องถิน่ ภาคใต้
ตวั อยา่ งเชน่ วรรณกรรมเพลงบอกของเพลงบอกเนตร ชลารตั น์ ทเี่ ลา่ เรอ่ื งพระบรมธาตเุ มอื ง
นครศรีธรรมราชว่า ณ ริมขอบทะเลหรือชายหาดทรายแก้วอันแวววาวซ่ึงเป็นผืนป่ามาก่อน มีพ่ีน้องสอง
คนน�ำพระบรมธาตุมาถงึ บริเวณหาดทราย แล้วฝงั ไวใ้ ต้ผนื ทรายแก้ว มคี วามวา่ (วิมล ด�ำศรี, 2547, น.
154)
ทะเลรอบเป็นขอบวง เดิมเป็นแดนดงวนาวัน
มีเรื่องส�ำคัญข้าจะเล่า ให้ท่านได้เข้าใจ
มีพี่น้องสองรา ท่านได้น�ำพาองค์พระบรมธาตุ
มาถึงหาดทรายแก้ว แดนนี้ที่แววใส
2.2.2 พรรณนาโวหาร เปน็ ข้อความทแี่ สดงรายละเอยี ดของสรรพสง่ิ อย่างถี่ถว้ น เพอื่ ร�ำพงึ
รำ� พนั ถงึ อารมณค์ วามรสู้ กึ ของผเู้ ขยี น ผพู้ ดู หรอื ผสู้ ง่ สาร เมอื่ ผฟู้ งั ผอู้ า่ น หรอื ผรู้ บั สารไดร้ บั รสู้ งิ่ ทผี่ สู้ ง่ สาร
แสดงมาแล้ว บังเกดิ ความรู้สึกนึกคิดความซาบซง้ึ ตราตรึงใจตามทผี่ สู้ ่งสารตอ้ งการ
ตัวอย่างบทพรรณนาโวหารในวรรณกรรมท้องถ่ินภาคใต้มีมากรองลงมาจากบทบรรยาย
โวหาร เชน่ บทพรรณนาโวหารในเพลงกลอ่ มเดก็ บทหนง่ึ ซงึ่ แสดงความรำ� พงึ รำ� พนั ของผเู้ ปน็ ภรรยาทส่ี ามี
ต้องเดินทางเข้าป่า ทิ้งภรรยาให้อยู่บ้านเพียงล�ำพัง ก่อนที่สามีจะเดินทางไปนั้น ภรรยาร้องขอให้ช่วย
ซอ่ มแซมหลงั คาบ้านเสียกอ่ น มเิ ช่นนน้ั เมอื่ ฝนตกนํา้ ฝนจะร่ัวไหลลงมาทางกลอนบา้ น ผ้าห่ม ผ้านุ่ง และ
ผา้ ตา่ งๆ จะเปยี กนาํ้ ฝนจนหมดสน้ิ เงยหนา้ ดบู นหลงั คาบา้ น นา้ํ ตาของภรรยากไ็ หลรนิ ลงพรา่ งพรู กอ่ เกดิ
ความโศกเศร้าเสียใจยงิ่ นกั ดงั บทเพลงกล่อมเดก็ วา่ (วรวรรธน์ ศรยี าภยั , 2541, น. 91)
ไปป่าเหอ ช่วยหลบหลังคาให้น้องก่อน
ขนเหอร่ัวลงตามกลอน ผ้าผ่อนน้องเปียกเสียแหม็ดส้ิน
เฮยแลบนหลังคา น้ําตาน้องไหลลงริ่นริ่น
ผ้าผ่อนน้องเปียกเสียแหม็ดสิ้น น่ังกินแต่น้ําตาเหอ
(หลบ = ปิด, ขน = ฝน, แหม็ด = หมด, เฮย = เงย, ริ่นริ่น = พร่างพรู)
2.2.3 เทศนาโวหาร เปน็ ขอ้ ความทเี่ ขยี น ผพู้ ดู หรอื ผสู้ ง่ สารกลา่ วรายละเอยี ดของสง่ิ ใดสง่ิ หนงึ่
โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อส่ังสอน ตักเตือน แนะน�ำ หรือให้ข้อคิดอย่างใดอย่างหน่ึงหรือหลายอย่าง หาก
กล่าวว่าบทเทศนาโวหารก็คือบทบรรยายโวหารท่ีมุ่งให้ข้อคิดหรือแนะน�ำส่ังสอนก็ได้ บทเทศนาโวหารมี
ปรากฏอย่างหลากหลายในวรรณกรรมท้องถน่ิ ภาคใต้
