Page 85 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 85
วรรณกรรมท้องถน่ิ ภาคใต้ 10-75
คติความเชื่อเร่ืองนิพพานแบบดังกล่าวข้างต้น ยังปรากฏในเพลงกล่อมเด็กเพลง “ต้นม่วง
หมิ พานต์” มีเนือ้ ความและค�ำอธิบายทลี่ ะเอยี ดดังนี้ (สุรวทิ ย์ คงทอง, 2530, น. 93)
ครือน้องเหอ ครือต้นม่วงหิมพานต์
สุกงอมหอมหวาน อยู่กลางเลแม่น้ําหลวง
พ้นลีงพ้นค่าง พ้นฝูงสัตว์ท้ังปวง
อยู่กลางเลแม่น้ําหลวง พ้นเข้เหราใหญ่เหอ
(ม่วง = มะม่วง, เล = ทะเล, ลีง = ลิง, เข้ = จระเข้)
“ต้นม่วงหิมพานต์” หรือต้นมะม่วงหิมพานต์ ความหมายของต้นมะม่วง คือ พระนิพพานหรือ
ความดบั เย็น เป็นความดบั รอ้ นทงั้ ภายในและภายนอกท่เี กิดจากกเิ ลส ราคะ โทสะ และโมหะให้เย็นลง
“สกุ งอมหอมหวาน” หมายถึงพระนิพพานเป็นส่ิงทีท่ ุกคนควรได้รบั ประทาน คอื นอ้ มนำ� มาไวใ้ น
ตน น�ำมาใช้ในชีวติ จติ ใจ ท�ำงานทุกอย่างดว้ ยนิพพาน นั่นคอื ทำ� งานด้วยความเย็นใจ
“อยกู่ ลางเลแมน่ าํ้ หลวง” ทะเลอนั กวา้ งใหญไ่ ดแ้ กว่ ฏั สงสาร พระนพิ พานอยใู่ นวฏั สงสารน้ี ทกุ หน
แหง่ รอบตัวเรา
“พน้ ลงี พน้ คา่ ง พน้ ฝงู สตั วท์ งั้ ปวง” ลงิ คา่ งเปรยี บไดก้ บั กเิ ลสตา่ งๆ เมอื่ จติ ถงึ นพิ พานหรอื ดบั เยน็
แล้ว กิเลสจะไม่มารบกวน ความจริงแล้วกิเลสเป็นส่ิงที่ต้ังอยู่ตามปกติแต่เมื่อภาวะจิตไม่โน้มเอียงไปหา
กเิ ลส เท่ากับวา่ ไมม่ ีกิเลสคอื พน้ จากกิเลส
“พน้ เขเ้ หราใหญเ่ หอ” ความดบั เยน็ อยใู่ นวฏั สงสารนแี้ ตพ่ น้ จากกเิ ลสทงั้ ปวง เหมอื นอยกู่ ลางทะเล
ใหญ่ แมจ้ ระเขห้ รอื ตัวเหราจะใหญส่ กั เพียงใดกไ็ ม่อาจมาทำ� ร้ายได้
นอกจากความเช่ือเร่ืองนิพพานแล้ว ศีลห้าก็เป็นคติธรรมที่ปรากฏทั่วไปในวรรณกรรมท้องถิ่น
ภาคใต้ เช่น ในเร่อื ง “สทุ ธกิ รรมชาดก” ท่ชี ้ใี ห้เห็นว่าผู้ท่ผี ดิ ศีลข้อที่ 5 คอื ด่มื สรุ าเมรัย เมื่อตายไปแล้วจะ
ตกนรก ถูกจับลงหม้อนํ้าทองแดงที่ร้อนย่ิงนัก ตัวจมลงในน้ําแล้วลุกเป็นไฟ ดังบทประพันธ์ว่า (ณัฐวุฒิ
สทุ ธิสงคราม, 2522, น. 148-149)
อีกเล่าสุราบาน คือน้ําเมาและดื่มกิน
ท้ังห้าเป็นอาจิณ ยังห้าเล่าคือเมรัย
ยางไม้ใบดอกลูก น้ําในต้มมาเจือใส่
ท่านจัดเป็นเมรัย ใครสร้องเสพได้ทุกขา
ตายเกิดในโลหะ กุมภีร้อนย่ิงนักหนา
จมลงผุดขึ้นมา ในหม้อน้ําทองแดงเหลว
จมลงในท้องหม้อ ช้านานนักมิได้เร็ว
ทองแดงอันไหลเหลว ไหม้ตลอดทั่วกายา
