Page 51 - ภาษาถิ่นและวรรณกรรมท้องถิ่นไทย
P. 51
วรรณกรรมท้องถนิ่ ภาคอีสาน 8-41
เพลงโอน่ โลน่ ซา เพลงประกอบการเลน่ ไกวเปล มหี ลายสำ� นวนแลว้ แตล่ ะทอ้ งถน่ิ ตวั อยา่ งเชน่
เพลงโอน่ โลน่ ซาเถยี งนาไม้ไผ่
โอ่นโล่นซาเถียงนาไม้ไผ่ กับแก้ข้ึนไข่ แมงดาขึ้นฟัก เชือกสองเส้น ตาเว็นสองหน่วย
กล้วยสองหวี ขี้ซีสองต่อน น�้ำออกบ่อไหลมาท่วมท่ง ควายตกตมกะเอาไปล้าง ม้าตกส่างกะเอาไปสนเคา
โอ่นโล่นซาเถียงนาไม้ไผ่ กับแก้ขึ้นไข่ แมงดาขึ้นฟัก เชือกสองเส้น ตาเว็นสองหน่วย
กล้วยสองหวี ข้ีซีสองต่อน น�้ำออกบ่ออีพ่อพาลอย อ้อยเต็มสวนอีนวนพาปลูก แม่ต่�ำหูกได้ใส่ซ่ินงาม
ลงไปทามขุดหอยขุดปู โย่นข้ึนไป โย่นลงมา โย่นข้ึนไปให้มันฮอดเทิงฟ้า โอ่นโล่นซาแกว่งฮอดสวรรค์
เพลงโอ่นโลน่ ซาแปน้ กี่
โอ่นโล่นซา อีตาแป้นกี่ ฮอดเดือนยี่เขาแห่ดอกทอง เดือนสิบสองเขาแห่ดอกง้ิว ลม
ฮิ้วๆ ดอกง้ิวแฮ่งบาน ดอกจานแฮ่งเฮื่อ ดอกเด่ือต้ังกลางบ้านเท่อเล่อ เท่อเล่อหยัง เท่อเล่อผงแดด ไก่ผู้
แสดเดือยเงินเดือยค�ำ ไก่ผู้ด�ำหากินเลียบฮ่อง เจาะป่องเย่ียมส่องออกไปนา นกสังกาว่าแขกมาแล้ว กาถืก
แฮ้วแหลวถืกตังบาน หมู่กวางฟานออกไปเล่นโคก อยู่ตามโสกกระต่ายนอนเฟือย
เพลงอีเก้ิงเดือนดาว เป็นเพลงร้องเล่น อาจใช้ประกอบการกล่อมลูกหรือปลอบลูก ก็ได้
มหี ลายสำ� นวนแล้วแต่ละท้องถิน่ ตัวอยา่ งเช่น
อีเกิ้งเดือนดาว ผู้สาวต�ำข้าว ผู้เฒ่าเป่าปี่ กุดจ่ีไถนา
หรอื
อีเกิ้งเดือนดาว ผู้สาวต�ำข้าว ผู้เฒ่าเกือหมู โตงูฝั้นเชือก โตเงือกเป่าแคน โตแลน
เป่าปี่ กุดจ่ีไถนา แมงดาหว่านกล้า เขียดจะนาขัดมีดไปนอน
4. นิทานพ้ืนบ้าน
นทิ านพนื้ บา้ นคอื มรดกทางภมู ปิ ญั ญาอนั เปน็ เรอื่ งราวทเี่ ลา่ สบื ทอดกนั มาจากปากตอ่ ปากในทอ้ งถนิ่
ผ่านคนรุ่นหน่ึงสู่อีกคนอีกรุ่นหนึ่งต่อไปไม่รู้จบ ผ่านประเพณีบอกเล่าเป็นส�ำคัญ ไม่มีการจดบันทึกเป็น
ลายลักษณ์อักษร ไม่ทราบว่าใครเป็นผู้แต่ง หรือผู้เล่าคร้ังแรก เร่ืองราวของนิทานจะแพร่กระจายอยู่ใน
สงั คม และนทิ านไดน้ ำ� เสนอเรอ่ื งราวความคดิ ความเชอื่ ตลอดจนวถิ ชี วี ติ ความเปน็ อยขู่ องชาวอสี าน อกี ทงั้
ยงั สะทอ้ นเรอื่ งราวทเี่ กดิ ขนึ้ ผา่ นการน�ำเสนอตวั ตนของผคู้ นทอ้ งถน่ิ อสี านไดอ้ ยา่ งนา่ สนใจ ภายหลงั อาจจะ
มกี ารบนั ทกึ เปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร และประพนั ธเ์ ปน็ เรอ่ื งราวดว้ ยฉนั ทลกั ษณท์ อ้ งถน่ิ ฉะนน้ั จงึ มกั จะพบวา่
นทิ านพน้ื บา้ นภาคอสี านบางเรอื่ งมที งั้ สำ� นวนมขุ ปาฐะและลายลกั ษณ์ ซงึ่ เนอ้ื หาจะตรงกนั สว่ นใหญ่ แตอ่ าจ
จะมีส่วนปลีกย่อยแตกต่างกันไปบ้าง ซ่ึงนิทานพ้ืนบ้านอีสานส�ำนวนมุขปาฐะจึงมีอยู่หลายประเภท มีทั้ง
นทิ านมหศั จรรยห์ รอื นทิ านจกั รๆ วงศๆ์ นทิ านประจำ� ถนิ่ นทิ านอธบิ ายเหตุ นทิ านคตธิ รรม นทิ านมขุ ตลก
เปน็ ต้น ดงั จะไดน้ ำ� เสนอนิทานพ้ืนบ้านบางเรือ่ ง พอเปน็ ตวั อยา่ งดังต่อไปนี้
