Page 42 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์

15-32 ทฤษฎแี ละการวจิ ารณภ์ าพยนตร์
ไปบนหลักการท่ีว่า ผู้รับสารแต่ละคนน้ัน สามารถเลือกให้ความสนใจ (selective attention) เลือกรับรู้
(selective perception) เลอื กจดจ�ำ (selective recall) และจึงจะมปี ฏิกริ ยิ าตอบสนอง (selective ac-
tion)

เหตุน้ีเองท�ำให้การวิจัยเกี่ยวกับพฤติกรรมผู้ชมภาพยนตร์ ต้องให้ความส�ำคัญจากตัวแปรสาม
ตัวเป็นอย่างน้อยคือ ปัจจัยภายนอก ซงึ่ นน่ั กค็ อื ปจั จยั ดา้ นประชากรศาสตรข์ องผรู้ บั สาร เชน่ เพศ วยั ราย
ได้ ทอ่ี ยอู่ าศยั ปัจจัยภายใน คอื ความตอ้ งการ ทศั นคตขิ องผรู้ บั สาร และการเปิดรับส่ือ ซงึ่ มกั จะมลี กั ษณะ
การเลือกเปิดรับสื่อตามความต้องการของตนเอง ความถ่ีในการเปิดรับ อุตสาหกรรมส่ือภาพยนตร์ก็เร่ิม
กา้ วเขา้ มามบี ทบาทในการศกึ ษาผรู้ บั สาร โดยมเี ปา้ หมายเพอ่ื จะทราบวา่ ผรู้ บั สารแตล่ ะกลมุ่ มคี วามตอ้ งการ
บรโิ ภคหรอื รบั ชมภาพยนตรแ์ บบไหนอยา่ งไรเพอ่ื นำ� ไปสกู่ ารพฒั นาภาพยนตรใ์ หเ้ ปน็ ไปตามความตอ้ งการ
ของตลาดภาพยนตรไ์ ด้

ในกรณขี องไทย งานวจิ ยั ของประพนธ์ ตตยิ วรกลุ วงศ์ (2552) ในงานเรอ่ื ง การเลา่ เรอ่ื งและทศั นคติ
ของผู้ชมเก่ียวกับความรุนแรงในภาพยนตร์ไทยและภาพยนตร์ฮอลลีวูด ตั้งค�ำถามการศึกษาผู้ชมไปใน
ทศิ ทางทต่ี า่ งจากแนวคดิ อทิ ธพิ ลของภาพยนตร์ โดยใหค้ วามสำ� คญั ตอ่ ตวั ผชู้ มมากขน้ึ ในงานชนิ้ นส้ี ว่ นแรก
แสดงให้เห็นถึงเน้ือหาของภาพยนตร์ที่น�ำเสนอความรุนแรงท่ีหลากหลาย เช่น กายภาพ ใจ วัตถุ เพศ
วาจา ฯลฯ และส่วนที่สอง คือ การศึกษาทศั นคติของผ้ชู มเกี่ยวกับความรุนแรง

ผลการวิจัยเผยให้เห็นว่า ผู้ชมเห็นว่า ภาพยนตร์ฮอลลีวูดมีความรุนแรงมากกว่าไทย สมจริง
ชดั เจน และความรนุ แรงกย็ งั ขนึ้ กบั ตระกลู ภาพยนตร์ คอื แนวตอ่ สมู้ มี ากทส่ี ดุ นอกจากนน้ั ยงั แสดงใหเ้ หน็
ดว้ ยว่า เพศของผ้ชู มมีความสมั พนั ธ์กบั ความรุนแรงในภาพยนตร์ กล่าวคือ ผชู้ ายจะยอมรับความรุนแรง
ไดม้ ากกว่าผู้หญงิ โดยไม่คอ่ ยมีผลต่อการเลือกชม ส่วนผ้หู ญงิ กลบั จะมผี ลตอ่ การเลือกชมภาพยนตร์ แต่
ไม่มีผู้ชื่นชอบความรุนแรงเป็นพิเศษยอมรับได้ว่า เป็นส่วนหน่ึงของภาพยนตร์และต้องมีลักษณะที่พอดี
ไมม่ ากเกินไป

นอกเหนือจากปัจจัยด้านเพศแล้ว ปัทมา สุรวรรณภักดี และแอนนา จุมพลเสถียร (2562) ได้
ศกึ ษาการรบั ชมภาพยนตรไ์ ทยโดยมงุ่ เนน้ กลมุ่ ผสู้ งู อายเุ ปน็ หลกั ดว้ ยการวจิ ยั เชงิ สำ� รวจและทดสอบตวั แปร
ความสมั พนั ธข์ องการเปน็ ผสู้ งู อายุ การเปดิ รบั สอื่ เกย่ี วกบั ภาพยนตร์ ความถี่ ทศั นคตติ อ่ ภาพยนตร์ ความ
คาดหวัง และแนวโน้มการรบั ชมในอนาคต

ผลการวิจัยช้ีให้เห็นว่า กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุเปิดรับส่ือโทรทัศน์และส่ือใหม่รวมถึงข่าวสารต่างๆ
เกยี่ วกบั ภาพยนตร์ ในดา้ นของความถก่ี ารชม พบวา่ มพี ฤตกิ รรมการชมปลี ะ 4 เรอื่ ง โดยมกั จะชมคนเดยี ว
นิยมภาพยนตร์บันเทิงแนวตลก ด้วยเป้าหมายความบันเทิง คลายเครียด เมื่อศึกษาถึงทัศนคติต่อ
ภาพยนตรไ์ ทยกพ็ บวา่ มที ศั คตเิ ชงิ บวกตอ่ ภาพยนตร์ ทงั้ ดา้ นเนอ้ื หา ราคา สถานที่ การสง่ เสรมิ การตลาด
สว่ นความคาดหวงั ตอ่ ภาพยนตรไ์ ทยผสู้ งู อายมุ คี วามคาดหวงั ในระดบั สงู ทงั้ ดา้ นเนอ้ื หา การถา่ ยทำ� เทคนคิ
นักแสดง และที่ส�ำคัญคือ กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุมีแนวโน้มการรับชมภาพยนตร์ไทยต่อไป ท้ังน้ี จากการ
วัดความสัมพันธ์ตัวแปรต่างๆ ข้างต้นก็พบด้วยว่า ย่ิงเปิดรับส่ือเก่ียวกับภาพยนตร์ก็จะส่งผลต่อการมี
ทัศนคติเชิงบวกต่อภาพยนตร์และมีผลต่อแนวโน้มการรับชมภาพยนตร์ รวมถึงหากมีความคาดหวังสูงก็
จะส่งผลตอ่ การมีแนวโน้มเขา้ ชมภาพยนตร์ในอนาคต