Page 47 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 47
การศึกษาภาพยนตร์แนวผชู้ ม 15-37
ดงั กลา่ ว โดยเรมิ่ ขยายขอบเขตการศกึ ษาไปสตู่ วั ผรู้ บั สารทก่ี ระตอื รอื รน้ รวมถงึ การศกึ ษาดา้ นสตรนี ยิ มกบั
ภาพยนตรข์ ยับตัวไปสู่การให้ความสนใจตอ่ การจ้องในรปู แบบต่างๆ ทั้งผ้หู ญิง (female gaze) และเพศ
ท่สี าม (queer gaze) (Wojcik, 2007) ทีท่ �ำใหก้ ารจอ้ งมองตา่ งไปจากแนวคดิ ของมลั วยี ์
กิจกรรม 15.2.1
การจอ้ งมองในภาพยนตรต์ ามทัศนะของมัลวยี ์เปน็ อยา่ งไร
แนวตอบกิจกรรม 15.2.1
ในโลกภาพยนตร์จะเป็นโลกท่ีผู้ชายเป็นผู้จ้องมอง ผู้หญิงจึงเป็นเพียงวัตถุให้ผู้ชายได้จ้อง การ
จ้องผู้หญิงในภาพยนตรม์ สี ามรปู แบบคือ โดยผ้กู �ำกบั โดยดาราชาย และท่สี �ำคัญคอื ผู้ชมไมว่ า่ ชายหรอื
หญงิ กจ็ ะจ้องผูห้ ญงิ ดว้ ยมุมมองแบบผชู้ าย
เรื่องที่ 15.2.2
การศึกษาผู้ชมในยุคส�ำนักวัฒนธรรมศึกษา
ในช่วงปี 1964 ส�ำนกั วฒั นธรรมศึกษาแหง่ อังกฤษ (British Cultural Studies) หรอื ส�ำนักเบอร์
มิงแฮม (Birmingham School) เริ่มก่อตัวข้นึ ณ ศูนยแ์ หง่ การศึกษาวฒั นธรรมศกึ ษาร่วมสมัย (Centre
for Contemporary Cultural Studies/CCCS) โดยเน้นการศึกษาวัฒนธรรมและสื่อเป็นส�ำคัญ และ
เติบโตอยา่ งถึงขีดสดุ ในช่วงทศวรรษที่ 1980 เผยแพร่ไปในยุโรปและทว่ั โลก
สบื เนื่องจากสำ� นักนีด้ ำ� เนินรอยตามสำ� นกั มาร์กซิสม์ (Marxism) จึงท�ำให้สำ� นักนใี้ ห้ความสนใจ
มิติเชิงอ�ำนาจท่ีผลิตซ�้ำในวัฒนธรรมตลอดจนสื่อสารมวลชนอันรวมไปถึงภาพยนตร์ที่ถูกอ�ำนาจของสังคม
กำ� หนดความหมายบางประการ เชน่ ความเป็นชาติ ความเปน็ หญิง-ชาย ความเปน็ ชนกลุ่มน้อย ความ
อว้ น-ความผอม ฯลฯ ดา้ นหนงึ่ จงึ ไมต่ า่ งไปจากการศึกษาภาพยนตร์ในส�ำนกั สกรีน ดังท่ีกล่าวไปในตอน
สดุ ทา้ ยของเรือ่ งท่ผี ่านมาทเี่ นน้ การผลิตซำ้� ความหมายบนอุดมการณแ์ ละอำ� นาจบางอยา่ งของสังคม
แตใ่ นอกี ดา้ นหน่ึง เน่อื งจากสำ� นักนีไ้ ด้รบั อทิ ธิพลจากอนั โตนโิ อ กรมั ชี (Antonio Gramsci) ซึง่
สนใจศกั ยภาพของมนษุ ยใ์ นการตอ่ สตู้ อ่ รองอำ� นาจ รวมถงึ บรบิ ทดา้ นวชิ าการในชว่ งเวลาดงั กลา่ วเรม่ิ ขยบั
จากการมองผรู้ ับสารในฐานะผถู้ กู กระท�ำไปส่ผู ูก้ ระท�ำการ ดงั แนวคิดการใชป้ ระโยชน์และพงึ พอใจ (uses
and gratification approach) ของแคทซ์ (Katz) ท�ำให้หันเหมาสนใจผรู้ บั สารและการตอ่ รอง แตจ่ ดุ ท่ี
แตกตา่ งไปจากแนวคดิ ของแคทซ์ คอื การมองถงึ พลงั อำ� นาจของสงั คมทยี่ งั คงกดทบั ผคู้ น เพยี งแตผ่ รู้ บั สาร
ก็ยังคงสามารถตอ่ สู้ต่อรองไดเ้ ชน่ กัน
