Page 52 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 52
15-42 ทฤษฎแี ละการวิจารณ์ภาพยนตร์
สังคม และหลายครง้ั ก็พบกบั ปญั หาการสร้างตราบาป เชน่ กรณีของการกำ� หนดคนใต้ ชาวเขา และคนไข้
จิตเภทในเชิงลบ แต่อย่างไรก็ตาม เม่ือศึกษาผู้ชมที่มีประสบการณ์ตรงกับตัวบทท่ีก�ำหนดความหมาย
ผชู้ มกส็ ามารถมกี ารอา่ นและตคี วามหมายทแี่ ตกตา่ งกนั ไปไดเ้ ชน่ เดยี วกนั ทง้ั การยอมรบั การตอ่ รอง และ
การปฏิเสธ
เป็นท่ีสังเกตว่า การศึกษาผู้รับสารแล้วน�ำมาประยุกต์กับการวิจารณ์ภาพยนตร์ยังคงมีน้อยอยู่
เพราะโดยส่วนใหญ่ยังคงเน้นการวิจารณ์ไปท่ตี วั บทหรือตวั ภาพยนตร์ ผู้กำ� กบั ภาพยนตร์ และบรบิ ทตาม
แนวคดิ ทฤษฎภี าพยนตร์ทีป่ รากฏมายาวนาน แต่อย่างไรก็ตาม การวจิ ารณภ์ าพยนตรก์ เ็ ริม่ ขยบั ไปส่กู าร
วเิ คราะหผ์ รู้ บั สารไดเ้ ชน่ กนั ดงั ตวั อยา่ งงานของ กำ� จร หลยุ ยะพงศ์ (2556) ทก่ี ลา่ วถงึ ภาพยนตรเ์ รอ่ื ง The
Good Woman of Bangkok ซงึ่ เกย่ี วขอ้ งกบั เรอ่ื งราวโสเภณไี ทย ในสว่ นแรก ผเู้ ขยี นไดว้ เิ คราะหก์ ารนำ�
เสนอภาพของโสเภณไี ทยท่ีตะวนั ตกไดส้ ร้างข้ึน และหลงั จากนั้นก็ได้ขยายไปสกู่ ารวเิ คราะห์กลุ่มผู้รับสาร
ดังตอ่ ไปน้ี
“เม่ือเทียบกับคนรุ่นใหม่ ผู้เขียนได้ทดลองให้นักศึกษาระดับปริญญาตรีของมหาวิทยาลัย
ชั้นน�ำริมแม่น้ําเจ้าพระยาท่ีศึกษาเกี่ยวกับภาพยนตร์และอุษาคเนย์ได้ชมภาพยนตร์เรื่องนี้ ภายใต้
ความกดดันของผเู้ ขยี นเองวา่ ภาพยนตรเ์ รอ่ื งนจี้ ะมฉี ากโปเ๊ ปลอื ยและเหยยี ดหยามประเทศไทย (ไม่
ตา่ งไปจากอมั พร จริ ฐั ตกิ ร ในครั้งฉายภาพยนตรเ์ รอ่ื งน้ีให้กับนกั ศึกษาที่มหาวิทยาลัยฮาวายอ)ิ แต่
ในทศั นะของนกั ศกึ ษารนุ่ ใหมก่ ลบั อา่ นความหมายตา่ งไป กลา่ วคอื ฉากโปเ๊ ปลอื ยทผี่ เู้ ขยี นวติ ก(จรติ )
นักศกึ ษากลบั มองเป็นฉากธรรมดาที่คนรุ่นใหม่เจนตาจากโลกไซเบอร์ ยงิ่ ไปกวา่ นน้ั ต่างเหน็ ว่าหนัง
ก�ำลังท�ำหน้าท่ีตีแผ่อุตสาหกรรมทางเพศของไทยให้เห็น และมิได้วิตกว่า หนังเร่ืองนี้จะท�ำร้ายหรือ
เหยยี ดหยามหญงิ ไทยตรงไหน อกี ทงั้ ยอมรบั ถงึ การมอี ยขู่ องอาชพี โสเภณใี นสงั คมไทย (นา่ สนใจวา่
การดูถกู ประเทศไทยและหญงิ ไทยอาจเปน็ เรอื่ งท่ีนกั ศกึ ษารุ่นใหม่รสู้ กึ เฉยๆ เม่อื เทียบกับการดา่ ว่า
นกั รอ้ งเกาหลขี วญั ใจของเขาและเธอ........อยา่ งไรกด็ ี มนี กั ศกึ ษาอกี สว่ นหนงึ่ ทอี่ าจมองในลกั ษณะตอ่
รองความหมายทง้ั สองดา้ น กลา่ วคอื การยอมรบั การมอี ยขู่ องอตุ สาหกรรมทางเพศทก่ี ำ� เนดิ ในเมอื ง
ไทยและในเวลาเดียวกันก็เห็นถึงอคตทิ ่มี องหญงิ ไทย.......”
เหน็ ไดว้ า่ ผเู้ ขยี นไดน้ ำ� แนวคดิ ของฮอลล์ มาอธบิ ายปรากฏการณช์ มภาพยนตรข์ องผชู้ มภาพยนตร์
ในกลมุ่ วยั รนุ่ กบั การตคี วามหมายหลงั จากไดช้ มภาพยนตร์ ในการปฏเิ สธความหมาย และการตอ่ รองความ
หมาย
2. การบริโภคภาพยนตร์
ในขณะท่ีงานของฮอลล์ สนใจการเข้ารหัสและถอดรหัส เพ่ือศึกษาอ�ำนาจการกดทับและต่อรอง
ผชู้ ม แตก่ รณถี ดั มานี้ กลบั เรม่ิ ขยายการศกึ ษาผรู้ บั สารใหก้ วา้ งขน้ึ ไปโดยเนน้ มติ กิ ารบรโิ ภคสอ่ื เพราะมองวา่
ภายใต้การบริโภคส่ือของผู้ชม ยังพบถึงอ�ำนาจที่ซ่อนเร้นในระหว่างการบริโภครวมถึงความพยายามใน
การตอ่ สู้ตอ่ รองอ�ำนาจดว้ ยเช่นกนั
