Page 66 - ภาษาและทักษะเพื่อการสื่อสาร

1-56 ภาษาและทกั ษะเพ่อื การสอื่ สาร

2. ประเภทของการพูด

การพูดมีหลายประเภท ท้ังนี้ขึ้นอยู่กับเวลาในการพูด โอกาสที่จะพูด รวมถึงความพร้อมของ
ตวั ผพู้ ดู เอง โดยสามารถจ�ำแนกประเภทของการพูดได้ดังน้ี

2.1 การพูดโดยอ่านจากต้นฉบับ เปน็ การพดู แบบทมี่ กี ารเตรยี มตวั ลว่ งหนา้ มกี ารเตรยี มเนอ้ื หา
สาระทเ่ี หมาะสมและตรงประเดน็ มคี วามยาวของสารทเี่ หมาะสมกบั เวลาทกี่ ำ� หนดไว้ การพดู แบบนสี้ ว่ นมาก
มกั จะใชใ้ นงานพธิ กี าร เชน่ การพดู ปราศรยั การใหโ้ อวาท การกลา่ วรายงาน การประกาศขา่ วทางสอ่ื มวลชน
เปน็ ต้น ซ่งึ ผูพ้ ูดจะพูดตามบทที่เตรยี มไวท้ ุกถอ้ ยคำ� แตอ่ าจมีการใช้น�้ำเสยี ง ลีลา ใหเ้ หมอื นกับการพดู ท่ี
เปน็ ธรรมชาติ

2.2 การพูดโดยเตรียมตัวมาล่วงหน้า เปน็ การพูดทม่ี ีการกำ� หนดวัตถุประสงคข์ องการพูดเอาไว้
แล้วอย่างชัดเจน ผู้พูดมีเวลาในการเตรียมเนื้อหาและข้อมูลต่างๆ มาประกอบการพูด เช่น ข้อมูล สถิติ
ตัวอย่าง และสามารถจัดล�ำดับเรื่องราวท่ีจะพูดได้ การพูดลักษณะนี้ส่วนใหญ่จะเป็นการพูดแบบทางการ
ใชเ้ วลาในการพดู นานพอสมควร จนผพู้ ดู อาจลมื สาระทส่ี ำ� คญั ไปได้ ดงั นนั้ ผพู้ ดู จงึ รา่ งและจดหวั ขอ้ สำ� คญั
เอาไวใ้ นแผน่ กระดาษ เพอ่ื ใชใ้ นการเตอื นความจำ� จดั ลำ� ดบั ในการพดู ทำ� ใหผ้ ฟู้ งั เขา้ ใจเรอ่ื งราวและตดิ ตาม
ประเดน็ สำ� คัญได้ครบทกุ ประเด็น

2.3 การพูดแบบฉับพลันทันใด เปน็ การพดู แบบทผ่ี พู้ ดู ไมร่ ตู้ วั มากอ่ นและไมม่ กี ารเตรยี มการมา
ล่วงหน้า ดังนั้น ผู้พูดต้องใช้ไหวพริบและประสบการณ์ในการพูดเรื่องราวต่างๆ ทันที เช่น พูดเพ่ือตอบ
ค�ำถาม พูดโต้ตอบในเร่ืองใดเร่ืองหนึ่ง ซึ่งสถานการณ์ที่มักมีการพูดแบบน้ีคือ งานสังสรรค์ งานเล้ียงใน
โอกาสตา่ งๆ ซง่ึ มกั จะเปน็ การพดู สนั้ ๆ เพอ่ื แสดงความรสู้ กึ และนำ�้ ใจไมตรี แตใ่ นกรณที เ่ี ปน็ การตอบคำ� ถาม
หรือการโต้ตอบ ผู้พูดควรแสดงออกถึงความรู้และความคิดเห็น เพื่อเป็นค�ำตอบที่จะน�ำไปสู่แนวทางใน
การแก้ปัญหาตามประเด็นคำ� ถาม หรอื ขอ้ สังเกตในการสนทนา

2.4 การพูดตามที่ท่องจ�ำมา เป็นการพดู ตามที่ไดเ้ ขยี นข้อความไว้ล่วงหนา้ แล้วทอ่ งจ�ำให้ขึน้ ใจ
ก่อนการพูด เพื่อให้ได้เน้ือหาครบถ้วน แต่ถ้าผู้พูดกังวลกับส่ิงท่ีท่องจ�ำมากเกินไปก็จะไม่เป็นธรรมชาติ
และหากหลงลมื อาจพดู ตอ่ ไมไ่ ด้

3. การพัฒนาบุคลิกภาพการพูด

บุคลิกภาพของผ้พู ูดเปน็ สงิ่ สำ� คัญมาก เน่ืองจากเป็นสิ่งแรกทผ่ี ู้ฟังสัมผัสไดจ้ ากตวั ผพู้ ดู และสงิ่ น้ี
จะช่วยท�ำให้เกิดความเชอื่ ม่ัน ศรทั ธา และดงึ ดดู ความสนใจจากตัวผูฟ้ งั ซง่ึ จะแยกอธิบายเปน็ เร่อื งการใช้
เสียง การใชภ้ าษา การปรากฏตวั และการแสดงอากปั กิริยา

3.1 การใช้เสียง นำ้� เสยี งเปน็ อกี ชอ่ งทางหนง่ึ ทแี่ สดงออกถงึ บคุ ลกิ ภาพทด่ี ขี องผพู้ ดู เสยี งมคี วาม
สำ� คัญในการสอ่ื สาร สือ่ ความรสู้ กึ นกึ คดิ และอารมณ์ของผ้พู ดู ซง่ึ แต่ละคนกม็ ีเสยี งพูดทไี่ ม่เหมอื นกนั เช่น
เสียงสูง-ตำ�่ เสียงเบา-ดัง เสยี งทุม้ -แหลม เสียงใส-แตกพร่า พูดเรว็ -ชา้ ซึง่ การใช้นำ�้ เสยี งและลักษณะ
การพดู แตล่ ะแบบก็มีผลต่อการสื่อสารแตกตา่ งกนั ออกไป การพูดที่ดีและมพี ลงั ต้องเปน็ การพดู ด้วยความ
ฉะฉาน ชดั เจน เสยี งมคี ณุ ภาพ จงั หวะในการพดู ไมเ่ รว็ หรอื ชา้ จนเกนิ ไป และเพอ่ื ใหไ้ ดน้ ำ�้ เสยี งทเ่ี หมาะแก่
การพดู ผ้พู ูดจงึ ตอ้ งฝึกฝนการเปลง่ เสยี ง การหายใจทีถ่ ูกต้อง และฝึกการใชร้ ะดบั เสียงและจังหวะในการ
พูดด้วย